5 lợi ích tuyệt vời mà cây nhàu mang lại cho sức khỏe và làm đẹp

Cây nhàu là một vị thuốc quý và được sử dụng rộng rãi cả trong Y Học Cổ Truyền lẫn Y Học Hiện Đại. Công dụng của cây nhàu bao gồm điều trị bệnh tiểu đường, mụn nhọt ngoài da, huyết áp cao, đau mỏi xương khớp, tụ máu do chấn thương, rối loạn kinh nguyệt,…

1. Tìm hiểu chung về cây nhàu

Cây nhàu còn có một số tên gọi khác như nhàu núi, nhàu rừng, cây ngao hoặc Noni. Tên khoa học của nó là Morinda citrifolia, thuộc họ cà phê (Rubiaceae).

Nhàu là loại cây thân gỗ nhỏ, có chiều cao từ 6 đến 8 mét. Thân cây nhẵn, có nhiều cành lớn với lá mọc đối xứng, phiến lá hình bầu dục, kích thước từ 5 – 7 cm chiều rộng và 7 – 15 cm chiều dài. Hoa của cây nhàu màu trắng nở ở cuống lá hoặc ngọn cành. Quả nhàu có hình trứng, chiều dài 5 – 7 cm, bề mặt xù xì, màu xanh lục khi còn non, chuyển sang trắng hồng khi chín. Bên trong quả là thịt mềm, màu trắng và thơm, với nhân cứng.

Cây nhàu mọc hoang nhiều ở Đông Nam Á và vùng Tây Ấn. Ở Việt Nam, nhàu chủ yếu phân bố tại các tỉnh miền Trung như Bình Định, Khánh Hòa, Quảng Bình, Quảng Trị,… và các tỉnh miền Nam như An Giang, Bình Dương,… Miền Bắc nước ta cũng có nhiều nơi trồng cây nhàu như Thái Bình, Hà Nội,…

Cây nhàu có thể được khai thác nhiều bộ phận để làm thuốc như vỏ cây, rễ, lá, và quả. Phần lớn các bộ phận đều được dùng tươi, ngoại trừ rễ hoặc quả có thể sấy khô để bảo quản và sử dụng lâu dài. Vị thuốc này nên được bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát.

2. Công dụng của cây nhàu

Rễ, vỏ và quả nhàu chứa các chất như: Proxeronine, polysaccharide, anthraquinone, coumarin, sterol, damnacanthal, alkaloids, rutin,… Ngoài ra, quả nhàu còn chứa tinh bột, chất xơ, các vitamin A, B1, B6, B12, C,… và một số khoáng chất như canxi, kali, natri, selen, sắt,…

Rễ nhàu có vị chát, tính bình, trong khi quả nhàu có vị hăng, cay nồng và tính mát. Khi bào ra, rễ có màu vàng sậm, còn cây có màu vàng nhạt. Tác dụng của cây nhàu được xem xét theo cả đông y và Y Học Hiện Đại. Cụ thể:

Tác dụng cây nhàu theo đông y:

• Lá nhàu giúp trị mụn nhọt, làm thuốc bổ và chữa chứng lỵ
• Quả nhàu có tác dụng nhuận tràng, giảm ho, lợi tiểu, hoạt huyết, điều kinh, kích thích tiêu hóa nên được dùng để trị táo bón, hạ sốt, chữa ho hen, tiểu tiện không thông,…;
• Rễ nhàu giúp giảm đau xương khớp, điều kinh, chỉ thống, hoạt huyết, nhuận tràng, trị tăng huyết áp, bồi bổ cho phụ nữ sau sinh và còn có thể dùng để nhuộm vải.

Công dụng của cây nhàu theo Y Học Hiện Đại:

• Quả nhàu giúp điều trị cao huyết áp, béo phì, tiểu đường, bệnh tim, suy nhược và đau nhức cơ thể,…;
• Nước ép từ quả nhàu có tác dụng giảm đau do các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch, ung thư, viêm khớp,…;
• Hợp chất proxeronine trong quả nhàu giúp các tế bào trong cơ thể chống lại nhiễm trùng và giảm đau hiệu quả.
• Cây nhàu có công dụng hạ huyết áp, an thần, nhuận tràng và lợi tiểu nhẹ.
• Công dụng của trái nhàu là kích thích tiêu hóa, tăng khả năng hấp thu vitamin và khoáng chất,… Nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa, quả nhàu giúp tiêu diệt các gốc tự do gây hại cho cơ thể.
• Cây nhàu có tác dụng chống viêm đối với một số bệnh lý xương khớp, bao gồm bệnh viêm khớp mãn tính và hội chứng ống cổ tay.
• Quả nhàu giúp giảm sưng bỏng hoặc giảm đau do chấn thương.
• Hợp chất damnacanthal trong dịch chiết quả nhàu có thể ức chế tế bào ác tính, giảm lưu lượng máu tới khối u và thu nhỏ kích thước các khối u ác tính.
• Dịch chiết từ quả nhàu ức chế quá trình tiết dịch ở niêm mạc dạ dày, hỗ trợ điều trị viêm dạ dày, trào ngược axit dạ dày,…

Nhờ vào những tác dụng hiệu quả này, các bộ phận của cây nhàu đã được tận dụng để điều trị…

trị các bệnh như: Băng huyết, đái tháo đường, tăng huyết áp, cảm lạnh, hen suyễn, viêm phế quản, đau nhức xương khớp,… Bên cạnh đó, cây nhàu còn được sử dụng làm thuốc bổ máu cho phụ nữ sau sinh.

Công dụng của cây nhàu theo đông y được khai thác trong các bài thuốc sau:

• Bài thuốc chữa cao huyết áp: Dùng 30 – 40g rễ nhàu. Rửa sạch rễ nhàu rồi sắc với nhiều nước, uống thay nước trà mỗi ngày. Sau 14 ngày uống liên tục nước sắc rễ nhàu, sẽ thấy huyết áp giảm đáng kể. Sau đó, điều chỉnh liều thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tiếp tục dùng trong vòng 2 – 3 tháng.
• Bài thuốc chữa nhức mỏi xương khớp và đau lưng: Sử dụng một ít quả nhàu non. Thái mỏng rồi sao khô quả nhàu non. Ngâm 300g quả nhàu non với 2 lít rượu (30 – 40°). Sau 2 tuần ngâm rượu là có thể dùng được. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 30 – 40ml để giảm đau mỏi xương khớp.
• Bài thuốc trị mụn nhọt ngoài da: Dùng một ít lá nhàu tươi. Rửa sạch lá nhàu, để ráo nước rồi giã nát, đắp lên các nốt mụn nhọt. Lặp lại cho tới khi nhọt vỡ và da liền lại.
• Bài thuốc trị đau lưng do thận yếu: Chuẩn bị 12g rễ nhàu, 12g ngũ trảo, 8g rau ngót, 8g rễ ngà voi, 8g tầm gửi cây dâu (tang ký sinh), 8g đậu săng, 8g cối xay, 8g dây gùi, 8g ngó bần. Đem tất cả các dược liệu trên rửa sạch, sắc với 500ml nước, đun nhỏ lửa cho đến khi còn 250ml nước thuốc thì ngừng. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 125ml, nên uống khi thuốc còn nóng.
• Bài thuốc trị rối loạn kinh nguyệt ở người bị cao huyết áp: Sử dụng 20g quả nhàu, 20g ích mẫu, 12g hương phụ tẩm giấm sao, 6g cam thảo dây. Rửa sạch các dược liệu trên, sắc uống 2 – 3 lần/ngày. Uống 1 thang thuốc mỗi ngày cho tới khi khỏi bệnh.
• Bài thuốc trị cao huyết áp, mất ngủ, suy nhược thần kinh: Dùng 24g rễ nhàu, 12g thảo quyết minh (hạt muồng) sao thơm, 3 lát gừng củ, 6g vỏ bưởi, 8g thổ phục linh, 8g rau má. Cho các vị thuốc vào niêu, sắc với 500ml nước cho đến khi còn 250ml nước thuốc thì ngừng. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 125ml, nên uống khi còn nóng.
• Bài thuốc trị cảm sốt, tiêu chảy: Chuẩn bị 3 – 6 lá nhàu tươi. Rửa sạch lá nhàu, sắc với 500ml nước cho đến khi còn 200ml nước thuốc thì ngừng. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 100ml. Uống liên tục từ 2 – 5 ngày.
• Bài thuốc chữa lỵ: Dùng 3 – 5 quả nhàu. Nướng chín quả nhàu rồi ăn trực tiếp. Hoặc lấy 10 – 12g lá nhàu, sắc uống. Có thể phối hợp với 10g cỏ sữa để tăng hiệu quả điều trị.
• Bài thuốc chữa sốt cao, đi ngoài, lỵ, giúp bồi bổ sức khỏe: Chuẩn bị 8 – 10g rễ nhàu. Sắc rễ nhàu với 500ml nước, chia thành hai lần uống trong ngày.
• Bài thuốc trị đau nửa đầu, nhức đầu kinh niên: Sử dụng 24g rễ nhàu, 12g rau má, 12g cối xay, 12g hạt muồng trâu, 8g củ gấu (sao tẩm). Cho các vị thuốc vào niêu, sắc với 500ml nước cho đến khi còn 250ml nước thuốc thì ngừng. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 125ml, uống khi thuốc còn ấm.
• Bài thuốc trị đau nhức do bệnh phong thấp: Dùng 20g rễ nhàu, 20g dây đau xương, 20g rễ cỏ xước, 20g thổ phục linh, 6g cam thảo dây. Sắc uống ngày 1 thang, chia làm 2 – 3 lần uống/ngày.

• Bài thuốc trị mất ngủ, đau đầu, cao huyết áp: Chuẩn bị 20 – 30g rễ nhàu thái lát phơi khô, 12 – 16g sinh địa, 12 – 16g ngưu tất, 12 – 16g hoa hòe. Tất cả nguyên liệu đã rửa sạch, đem sắc thuốc, chia thành nhiều lần uống trong ngày;
• Bài thuốc trị mất ngủ, chóng mặt và đau đầu do huyết ứ: Chuẩn bị 50g rễ nhàu,20g ngưu tất và 15g thảo quyết minh. Bạn chỉ cần sắc uống 1 thang/ngày.
• Để chữa nhức mỏi xương khớp do thay đổi thời tiết, bạn cần: 40g rễ nhàu, 500g đường cát trắng, 40g vòi voi, 10g quả ô môi, 30g đỗ trọng, 2 lít rượu trắng, 20g nghệ đen, 20g nghệ vàng, 20g trần bì, 20g thiên niên kiện và 20g tầm gửi cây dâu, 20g quế nhục. Sau khi rửa sạch, ngâm các dược liệu với rượu trong 7 ngày, lọc bã rồi dùng rượu pha với 1 lít nước đường. Hàng ngày uống 2 lần, mỗi lần 30ml và nên duy trì trong 3 – 5 ngày.
• Để chữa tụ máu, bầm tím do chấn thương: Bạn chuẩn bị 12g trái nhàu non (khoảng 3 quả) và sắc lấy nước uống 3 lần/ngày, trước bữa ăn. Hoặc dùng 10g rễ mía dò và 10g củ tầm sét, phơi khô và sắc uống 3 lần/ngày trước bữa ăn. Uống từ 5 – 10 thang tới khi triệu chứng hết;
• Để chữa trầm cảm, căng thẳng và chấn thương: Chuẩn bị vài quả nhàu tươi, ép lấy nước và uống khi bụng đói.

3. Lưu ý khi sử dụng cây nhàu trị bệnh

Khi dùng các bộ phận của cây nhàu để trị bệnh, bạn cần chú ý các điểm sau:

• Nhàu tươi và nước ép từ quả nhàu không gây độc nên bệnh nhân có thể sử dụng với số lượng lớn. Uống nước ép nhàu thường xuyên giúp cơ thể tiết ra endorphin – hormone làm thư giãn não bộ, mang lại cảm giác tích cực, giảm stress và điều hòa huyết áp.
• Nếu dùng liều cao, nước ép từ quả nhàu còn giúp cai nghiện ma túy, rượu và thuốc lá. Tuy nhiên, để được hướng dẫn cụ thể, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.
• Dù chưa có thông tin về tác dụng phụ khi dùng quả nhàu và nước ép nhàu với liều cao, các chuyên gia khuyến cáo bạn chỉ nên dùng với liều lượng sau:
  • Người trẻ, khỏe mạnh: Dùng 30ml/ngày;
  • Người mới phẫu thuật hoặc đang bị chấn thương: Dùng 180 – 240ml/ngày trong ngày đầu tiên, sau đó duy trì với 90 – 120ml/ngày;
  • Người cao tuổi cần bồi bổ sức khỏe: Dùng 60ml/ngày, chia làm 2 lần uống sáng và tối;
  • Người dùng nước ép nhàu để trị bệnh: Dùng 160ml/ngày trong tháng đầu, sau đó có thể điều chỉnh liều lượng;
  • Người mắc bệnh tiểu đường, ung thư: Dùng 180 – 240ml/ngày;
  • Người mắc bệnh đe dọa trực tiếp tới tính mạng: Dùng 480 – 600ml/ngày;
• Những người có huyết áp thấp không nên dùng cây nhàu, và nên hỏi ý kiến bác sĩ nếu đang dùng thuốc hạ áp.
• Phụ nữ mang thai không nên dùng vì nhàu có thể gây thông kinh hoạt huyết.
• Cần thận trọng khi dùng nước ép nhàu và các bài thuốc chứa nhàu cho bệnh nhân viêm thận.

Công dụng của cây nhàu đã được khẳng định và khai thác trong nhiều bài thuốc đông y. Đối với các bệnh lý nghiêm trọng như cao huyết áp, tiểu đường, ung thư, nên kết hợp sử dụng các thảo dược thiên nhiên với các biện pháp điều trị chuyên sâu theo Y Học Hiện Đại để đạt hiệu quả tốt nhất.

.
.