5 trường hợp cần hạn chế sử dụng cỏ máu – Tìm hiểu về tác dụng của cây cỏ máu

Có nguồn gốc từ khu vực nhiệt đới, cỏ máu, hay còn gọi là huyết đằng, là một loại cây thảo dược được ứng dụng trong Y học dân gian do các lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Nhưng không phải ai cũng nên sử dụng loại thảo dược này. Vì vậy, câu hỏi đặt ra là “Những ai không nên uống cỏ máu?”, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có câu trả lời.

Khái quát về cây cỏ máu

Cây cỏ máu, hay còn gọi với nhiều tên khác như huyết đằng, kê huyết đằng, cây huyết rồng, đại hoàng đằng, hồng đăng,… thuộc họ Huyết đằng (Sargentodoxaceae). Đây là một loại cây dây leo gỗ lớn, thân có thể đạt chiều dài lên đến 10m và đường kính từ 3 – 4cm, với hình trụ tròn hoặc hơi dẹt, phủ bởi một lớp vỏ màu nâu nhạt thô ráp. Khi thân cây bị cắt đôi, nhựa màu đỏ như máu sẽ chảy ra, vì thế mà cây có tên là cỏ máu.

Lá của cây cỏ máu là loại lá kép, gồm 3 – 9 lá chét hình trứng, với mặt trên nhẵn bóng, màu xanh đậm, trong khi mặt dưới lại có màu nhạt hơn.

Hoa cỏ máu mọc ra từ kẽ lá, có cuống nhỏ và được phủ lớp lông mịn. Chúng mọc thành chùm với màu tím, và thường ra quả vào khoảng tháng 9 đến tháng 10. Quả của cây có hình trứng hoặc lưỡi liềm, dài khoảng 7cm, phủ lông nhung và chứa từ 3 đến 5 hạt.

Cây cỏ máu thường được tìm thấy tại các vùng núi cao trên 850m ở Việt Nam, nằm trong rừng hoặc ven bờ sông, suối và cũng xuất hiện tại Trung Quốc và Lào.

Tác dụng của cây cỏ máu là gì?

Nhiều người tò mò về tác dụng của cây cỏ máu. Theo các chuyên gia, cây cỏ máu là một loại thuốc kê huyết đằng phổ biến trong Y học Cổ truyền, và công dụng của cây phụ thuộc vào thành phần hóa học, bao gồm:

• Thân cây chứa các hoạt chất như Beta Sitosterol, Daucosterol, 5-Alpha-Stigmastan-3-Beta, 9-Methoxy Coumestrol, Milletol, Medicagol, Epicatechin, nhựa, 4-tetrahydroxy chalcone, Protocatechuic acid, Licochalcone, Friedelan-3-Alpha-Ol,…
• Rễ, vỏ và hạt cây chứa nhựa, Glucozit, Tanin cùng một số hợp chất khác.

Theo các tài liệu y học cổ điển như Đông Dược Học Thiết Yếu và Trung Dược Học, cây cỏ máu có tính ấm, mùi thơm nhẹ, vị đắng hậu ngọt, với công dụng theo Y học Cổ truyền bao gồm:

• Cải thiện lưu thông máu, kích thích hoạt động cơ thể, cân bằng nội tiết, tăng cường sức khỏe xương gân và huyết lưu.
• Điều trị thiếu máu, suy nhược cơ thể, mệt mỏi, chóng mặt, đau lưng, đau gối, kinh nguyệt không đều, thiếu máu não, suy nhược cơ thể, đau dạ dày, và da xấu.

Ngoài ra, theo Y học hiện đại, một số nghiên cứu đã phát hiện cây cỏ máu có tác dụng như sau:

• Chiết xuất từ cây đã cho thấy giảm viêm nhiễm do formaldehyde trên chuột.
• Cây thúc đẩy chuyển hóa phosphate tại thận và tử cung trong các nghiên cứu trên động vật.
• Nước sắc từ cây giảm huyết áp và ức chế cơ tim trên động vật thử nghiệm.
• Nghiên cứu trên chuột nhắt cho thấy tiêm dịch chiết xuất từ cây cỏ máu có tác dụng…vào màng bụng, giúp giảm đau và làm dịu thần kinh.

Tuy vậy, cần lưu ý rằng liều lượng sử dụng cây cỏ máu nên được điều chỉnh theo hướng dẫn của chuyên gia. Sử dụng cây cỏ máu với liều lượng lớn có thể gây hại và rủi ro, như đã chứng minh qua nghiên cứu trên động vật, với liều 4.25g/kg có thể gây chết.

Phương pháp sử dụng cây cỏ máu

Phần của cây cỏ máu được dùng trong y học là thân cây dạng dây leo.

Thân cây cỏ máu có thể thu hoạch quanh năm, nhưng thường tập trung vào tháng 8 đến tháng 10. Người ta thường chọn những thân cây có vỏ màu vàng, bề mặt mịn, cứng và tươi tắn để thu hoạch.

Hiện nay, có hai phương pháp để chế biến dược liệu từ cây cỏ máu:

• Dạng tươi: Sau khi thu hoạch, thân cây cỏ máu được rửa sạch, cắt thành miếng mỏng và có thể sử dụng ngay.
• Dạng khô: Thân cây cỏ máu được ngâm trong nước trước khi phơi khô. Thân cây nhỏ ngâm trong 1 – 2 giờ, còn thân lớn ngâm trong 3 ngày liên tục. Sau đó, cây được vớt ra, rửa sạch và cắt thành miếng mỏng rồi phơi nắng hoặc sấy khô.

Dược liệu từ cây cỏ máu rất dễ bị nấm mốc xâm nhập gây hỏng nếu không được bảo quản tốt. Do đó, hãy giữ nó ở nơi khô ráo và thoáng mát, trong điều kiện nhiệt độ phòng. Trong mùa đông hoặc mùa mưa khi độ ẩm cao, nên phơi khô hoặc sấy dược liệu để bảo quản lâu hơn.

Những ai nên tránh sử dụng cây cỏ máu?

Mặc dù cây cỏ máu có nhiều công dụng hữu ích, nhưng cũng có một số trường hợp nên tránh hoàn toàn việc sử dụng nó. Vậy những ai không nên uống cây cỏ máu? Dưới đây là những trường hợp không nên dùng cây cỏ máu:

• Cây cỏ máu không an toàn cho phụ nữ mang thai do có thể gây động thai, do đó không nên sử dụng.
• Trẻ em và những người có cơ địa dị ứng hoặc quá mẫn cảm với thành phần của cây cỏ máu cũng không nên sử dụng.
• Khi sử dụng cây cỏ máu dạng khô, cần đảm bảo dược liệu không bị pha lẫn với tạp chất hoặc cây cỏ khác. Dược liệu cỏ máu bị ẩm, mốc hoặc đổi màu không nên sử dụng để tránh nguy cơ gây ngộ độc.
• Vì cây cỏ máu có tính ấm, người có thể trạng nóng cần thận trọng khi sử dụng, vì sử dụng nhiều có thể gây táo bón và khô họng.
• Người bệnh cần tuân thủ liều lượng được hướng dẫn cho từng loại bệnh cụ thể khi sử dụng cây cỏ máu.

Những trường hợp trên chỉ là một số ví dụ phổ biến. Luôn tốt nhất khi bạn có sự tư vấn của chuyên gia y tế trước khi sử dụng cây cỏ máu hoặc sản phẩm có chứa nó.

Vậy để trả lời câu hỏi “Những ai không nên uống cỏ máu?”. Tóm lại, cây cỏ máu có nhiều tác dụng trong y học. Tuy nhiên, cần chú ý rằng một số nhóm người như phụ nữ có thai, trẻ em hay những người có cơ địa dị ứng với thành phần của cây không nên sử dụng. Hơn nữa, khi dùng cây cỏ máu dạng khô, cần đảm bảo dược liệu không bị pha lẫn với tạp chất và cây cỏ khác. Cây cỏ máu bị ẩm, mốc hoặc đổi màu cũng không nên sử dụng vì có nguy cơ gây ngộ độc.

Nếu bạn thuộc nhóm người trên hoặc có bất kỳ lo ngại nào khác, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng cây cỏ máu để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Xem thêm:

• Hạt atiso có tác dụng gì?
• Hoa anh túc ngâm mật ong có tác dụng gì?