7 công dụng không ngờ của vỏ trấu mà bạn chắc chắn chưa biết

Bên cạnh cám gạo, vỏ trấu cũng là một phụ phẩm của quá trình sản xuất gạo, có nhiều ứng dụng trong ngành dược phẩm, mỹ phẩm và công nghiệp. Tuy nhiên, ít ai biết đến lợi ích sức khỏe mà vỏ trấu mang lại. Hãy cùng tìm hiểu một số ứng dụng của vỏ trấu qua bài viết này.

Khái niệm vỏ trấu

Vỏ trấu là một phần của cây lúa, một nguồn lương thực phổ biến tại các nước châu Á, được trồng phổ biến ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Lớp vỏ cứng bao quanh hạt lúa này được gọi là trấu, hay vỏ trấu, và được loại bỏ để lấy gạo trắng thường dùng nấu cơm. Vỏ trấu giúp bảo vệ hạt gạo trong quá trình sinh trưởng. Khi xát gạo, lớp vỏ tách ra, để lại gạo lứt nguyên hạt. Nếu tiếp tục xát, lớp cám sẽ bỏ đi và ta sẽ có gạo trắng. Vỏ trấu được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp, xây dựng, công nghệ sinh học, và chăm sóc da.

Thành phần của vỏ trấu

Vỏ trấu chứa từ 30 – 50% cacbon hữu cơ. Khoảng 20% trọng lượng lúa là vỏ trấu, bao gồm xenlulo (50%), lignin (25 – 30%), silica (15 – 20%), và độ ẩm (10 – 15%).

Với hàm lượng silica cao, vỏ trấu là nguyên liệu tiềm năng trong công nghiệp sản xuất silica, dùng trong nhiều ứng dụng như gói chống ẩm, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường.

Công dụng của vỏ trấu

Mặc dù giá trị thấp, vỏ trấu lại có nhiều ứng dụng đa dạng trong công nghiệp và nông nghiệp như phân bón, chất đốt, lọc nước, cung cấp nhiệt lượng qua đốt trấu sản xuất điện, đồ mỹ nghệ, gas sinh học, vật liệu cách nhiệt xây dựng, chất độn, và giá thể sản xuất meo giống.

Bên cạnh các ứng dụng truyền thống, vỏ trấu còn có thể dùng trong lĩnh vực sức khỏe và làm đẹp, gồm:

Giảm cân

Một nghiên cứu trên 105 người béo phì chia họ thành 3 nhóm, tất cả đều theo chế độ ăn ít năng lượng. Nhóm 1 thêm bột vỏ trấu, nhóm 2 thêm bột cám gạo, nhóm 3 chỉ ăn kiêng. Sau 12 tháng, nhóm bổ sung cám gạo và vỏ trấu có kết quả giảm cân, BMI và vòng eo tốt nhất, dù sự khác biệt không lớn.

Bảo vệ da khỏi ánh nắng

Chiết xuất từ vỏ trấu có khả năng chống nắng nhờ axit ferulic và PABA. Nó còn kích thích tế bào phát triển nhờ axit para-aminobenzoic (PABA hoặc vitamin B10), chất bảo vệ da khỏi tia UV, từng được dùng trong kem chống nắng.

Nhưng vì có thể gây dị ứng, vỏ trấu bị FDA đánh giá không an toàn.

Điều trị mụn và giảm sắc tố da

Bột vỏ trấu chứa cám gạo có thể cải thiện mụn trứng cá và làm sáng da. Trước đây, vỏ trấu được dùng rửa mặt do chứa axit phytic, một loại axit alpha hydroxy (AHA) với khả năng tẩy tế bào chết và chống oxy hóa, cũng có trong nhiều loại thực vật như đậu, hạt, quả hạch và ngũ cốc nguyên hạt.

Nghiên cứu cho thấy chất trong vỏ trấu ức chế hình thành sắc tố da, giúp làm trắng da như arbutin tiêu chuẩn và còn có tác dụng ức chế quá trình suy giảm collagen.

Khả năng hấp thụ dầu

Từ thời xa xưa, vỏ trấu đã được sử dụng như một cách làm sạch và duy trì sắc đẹp. Bột từ vỏ trấu, bao gồm cám gạo, được tích hợp trong nhiều sản phẩm chăm sóc da và tóc. Chúng hỗ trợ hấp thụ dầu, ngăn ngừa tình trạng bít tắc và điều tiết dầu. Dù vậy, để đạt hiệu quả tối đa, cần phải kết hợp với các thành phần khác nhau.

Vệ sinh răng miệng

Ngày xưa, ông bà ta đã biết sử dụng vỏ trấu để làm sạch răng miệng. Không chỉ nổi tiếng ở nước ta, mà còn ở các nước như Ấn Độ và một số quốc gia Đông Nam Á, vỏ trấu được biết đến như một nguyên liệu làm sạch quen thuộc.

Các nghiên cứu gần đây xác nhận tính kháng khuẩn của vỏ trấu, dung dịch súc miệng từ vỏ trấu có thể giảm số lượng vi khuẩn trong nước bọt. Đây là một giải pháp vừa giảm chi phí, vừa cung cấp nguyên liệu cho các sản phẩm chiết xuất từ vỏ trấu.

Giải pháp cho vấn đề rụng tóc

Các nghiên cứu mới đã phát hiện ra rằng vỏ trấu chứa hàm lượng polyphenol cao, tạo ra hoạt tính chống oxy hóa. Hơn nữa, trong vỏ trấu còn có tocopherol có khả năng kháng androgen, thích hợp cho việc điều trị rụng tóc do nội tiết tố ở nam giới.

Vỏ trấu trong công nghệ sinh học

Silica hữu cơ sinh học từ vỏ trấu có vai trò quan trọng trong các ứng dụng y học. Đặc biệt, nó được sử dụng trong nghiên cứu và sản xuất thuốc đích như một giá mang cho dược chất.

Trong điều trị ung thư, hạt nano silica từ vỏ trấu được sử dụng như chất mang quan trọng. Các nhà khoa học đã tối ưu hóa quá trình để sản xuất hydrolyzate protein từ vỏ trấu với hoạt tính chống ung thư tối đa.

Tuy nhiên, vỏ trấu có tính khô và chứa nhiều chất xơ, gây khó tiêu hóa cho người. Vì vậy, chỉ nên sử dụng vỏ trấu làm thức ăn cho gia súc, gia cầm. Trong làm đẹp, cần phải rửa sạch và kiểm tra trên một khu vực nhỏ của da để tránh dị ứng.

Bài viết này từ Tin tức Sức khỏe đưa ra nhiều lợi ích của vỏ trấu, một nguồn nguyên liệu tiềm năng. Hy vọng thông tin này sẽ hữu ích và giúp bạn hiểu thêm về công dụng của nguyên liệu phổ biến và giá rẻ này.

Xem thêm: Cây trẩu: Dược liệu tự nhiên dùng để chữa chốc lở, mụn nhọt