Bệnh Bướu Cổ: Hiểm Họa Tiềm Ẩn và Những Điều Bạn Cần Biết

Bướu cổ là một bệnh lý liên quan đến tuyến giáp, thường xuất hiện với tỷ lệ cao hơn ở nữ giới so với nam giới. Vậy câu hỏi đặt ra là liệu bệnh bướu cổ có thực sự nguy hiểm không? Và bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc này một cách rõ ràng hơn và đề xuất các biện pháp phòng ngừa.

Bệnh bướu cổ là gì?

Tuyến giáp nằm ở phía trước cổ, có hình dạng giống cánh bướm, là một tuyến nội tiết quan trọng của cơ thể. Nhiệm vụ chính của tuyến giáp là tạo ra các hormone cần thiết để điều chỉnh các hoạt động trao đổi chất và chức năng của nhiều bộ phận khác trong cơ thể, như việc sử dụng năng lượng và giữ ấm cơ thể,… Hai hormone chính của tuyến giáp là thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), được sản xuất và lưu thông qua máu để đến các mô khác nhau.

Bướu cổ phát triển khi có sự tăng trưởng bất thường của các tế bào trong tuyến giáp, tạo ra một hoặc nhiều khối u hoặc khi kích thước tuyến giáp phát triển lớn hơn dẫn đến sự sưng to bất thường.

Nguyên nhân gây ra bướu cổ

Bướu cổ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, ở mọi lứa tuổi, nhưng nữ giới thường mắc bệnh nhiều hơn nam giới. Hầu hết các trường hợp bướu cổ là lành tính, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến chức năng của tuyến giáp, khiến cho hormone bị tăng hoặc giảm và gây ra những biến đổi trong hoạt động của tuyến này. 

Có nhiều nguyên nhân gây ra bướu cổ, trong đó thường gặp nhất là do thiếu hụt iốt do chế độ ăn hàng ngày. Bên cạnh đó còn có các nguyên nhân khác như:

• Yếu tố di truyền;
• Những vùng có lượng i-ốt thấp;
• Bệnh Graves;
• Suy giáp bẩm sinh;
• Viêm tuyến giáp.

Đồng thời, một số yếu tố tăng nguy cơ mắc bướu cổ bao gồm:

• Phụ nữ: Dễ mắc bướu cổ hoặc các rối loạn tuyến giáp khác, đặc biệt trong thời kỳ mang thai và mãn kinh.
• Tiền sử gia đình: Có người thân đã bị bướu cổ hoặc rối loạn tuyến giáp dễ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Thuốc: Một số loại thuốc như Amiodarone, Pacerone, Lithobid,… có thể làm tăng nguy cơ mắc bướu cổ.
• Bức xạ: Những ai từng trải qua xạ trị vùng cổ hoặc ngực có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Bệnh bướu cổ có nguy hiểm không?

Sự nguy hiểm của bướu cổ còn phụ thuộc vào từng loại bướu. Phần lớn các bướu cổ là lành tính và không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, khi bướu lành tính có kích thước lớn, có thể gây ra các tổn thương về thần kinh như liệt dây thần kinh Phrenic, liệt dây thần kinh thanh quản tái phát hoặc hội chứng Horner,…

Những tổn thương này thường biến mất sau khi phẫu thuật loại bỏ tuyến giáp. Mặt khác, khi kích thước quá lớn, bướu tuyến giáp có thể chèn ép lên vùng cổ, gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn và ảnh hưởng đến thanh quản.

Bướu cổ ác tính (tức ung thư bướu cổ) thường khó nhận diện sớm vì triệu chứng không rõ ràng. Hầu hết trường hợp bướu cổ ác tính được phát hiện qua kiểm tra sức khỏe định kỳ, thông qua việc siêu âm hoặc chụp CT, MRI vùng cổ. Nếu không sớm phát hiện và chữa trị, khối bướu có khả năng phát triển nhanh chóng, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Ở giai đoạn muộn của bệnh bướu cổ ác tính, khối u thường lớn hơn và cứng hơn, tạo áp lực lên vùng cổ khiến bệnh nhân bị khàn tiếng nghiêm trọng, nuốt, thở khó khăn, da vùng cổ sậm màu và đôi khi chảy máu. Nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, điều trị ung thư tuyến giáp sẽ phức tạp hơn nếu tế bào ung thư di căn, thậm chí dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, người bệnh không nên quá lo sợ bởi ung thư tuyến giáp vẫn có khả năng chữa khỏi nếu can thiệp sớm.

Người mắc bướu tuyến giáp cũng có thể gặp phải rối loạn chức năng nội tiết như suy giáp hoặc cường giáp, biểu hiện qua mệt mỏi, suy nhược, giảm cân hoặc tăng cân, nhiệt độ cơ thể tăng, run tay, tim đập nhanh, lo âu, mất ngủ, tóc rụng nhiều, đổ mồ hôi nhiều và đôi khi có thể ngất xỉu.

Nhiều bệnh lý khác cũng có triệu chứng tương tự. Để xác định nguyên nhân chính xác, người bệnh nên thăm khám tại cơ sở y tế, thực hiện xét nghiệm và được đưa ra chẩn đoán chính xác nhất.

Dấu hiệu để nhận biết bệnh bướu cổ

Khi cơ thể có những tín hiệu bất thường, đặc biệt ở vùng cổ, có thể bạn đang gặp vấn đề với tuyến giáp. Nếu cổ phình ra hoặc xuất hiện triệu chứng như khàn tiếng, nuốt khó, thở khó, ho khan, nên đi khám để xét nghiệm xác định. Thường bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm máu, siêu âm hoặc chụp ảnh vùng cổ để kiểm tra tuyến giáp.

Để phân biệt là bướu lành hay ác tính, bác sĩ chỉ định chọc hút tế bào để lấy bệnh phẩm, rồi quan sát hình dạng dưới kính hiển vi để đánh giá, xác định u lành hay ác tính.

Trong một số trường hợp đặc biệt, có thể thực hiện kỹ thuật “cắt lạnh” trong khi phẫu thuật để xác định chính xác bản chất tế bào. Phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật cao, nên được tiến hành tại các cơ sở y tế uy tín, có thiết bị chuyên dụng và bác sĩ chuyên môn, nhiều kinh nghiệm thực hiện.

Cách để điều trị bệnh bướu cổ

Nhiều loại bướu cổ có phương pháp điều trị khác nhau. Bướu cổ lành tính có nhân giáp nhỏ không có triệu chứng lâm sàng có thể không cần điều trị. Tuy nhiên, người bệnh cần theo dõi và khám sức khỏe định kỳ với bác sĩ nội tiết. Nếu bướu cổ lành tính tăng kích thước, gây chèn ép vùng cổ, gây khó chịu người bệnh như khó thở, nuốt khó,…Bằng cách dùng thuốc, iốt phóng xạ hoặc phẫu thuật tùy theo từng trường hợp cụ thể có thể có các biện pháp can thiệp.

Những cách thức để điều trị bướu cổ lành tính phổ biến bao gồm:

• Nội khoa: Loại thuốc sẽ được bác sĩ chỉ định dựa trên nguyên nhân và tình trạng cụ thể của bệnh bướu cổ lành tính.
• Phẫu thuật: Bác sĩ sẽ quyết định giữa các phương pháp như cắt thùy, cắt giáp toàn phần, cắt giáp gần trọn hoặc cắt eo giáp tùy vào kích thước và tình trạng của bướu cổ lành tính.
• Theo dõi: Với bướu lành tính có kích thước nhỏ không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe thì chỉ cần theo dõi và tái khám định kỳ, không cần điều trị. Tuy nhiên, khám ngay lập tức nếu có thay đổi bất thường xảy ra.

Khi phát hiện bướu cổ ác tính, cần phải điều trị ngay lập tức. Thường bệnh nhân sẽ được phẫu thuật để cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp và sau đó có thể kết hợp dùng thuốc hoặc sử dụng iốt phóng xạ, xạ trị.

Khi bướu cổ là do cường giáp, cần điều trị ngay. Ban đầu, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc và theo dõi một thời gian; thuốc chẹn beta được khuyến cáo để giảm triệu chứng và bảo vệ tim mạch. Nếu cường giáp không hết, bác sĩ có thể chỉ định dùng iốt phóng xạ, phẫu thuật hoặc kết hợp cả ba phương pháp này, tùy thuộc vào tình trạng bệnh.

Vậy, bướu cổ có nguy hiểm không? Bướu cổ lành tính tuy không nguy hiểm nhưng gây khó khăn cho người bệnh với triệu chứng như chèn ép, khó thở, bướu lớn nhanh. Để bảo vệ cơ thể, đặc biệt là tuyến giáp, mọi người nên duy trì một chế độ ăn uống đủ dưỡng chất, thực hiện lối sống lành mạnh, tập thể dục thể thao và có thể bổ sung các sản phẩm thiên nhiên để tăng cường sức đề kháng, phòng ngừa bệnh bướu cổ.

Xem thêm:

Bệnh bướu cổ sưng đau có nguy hiểm không?

Bướu độc là gì? Bướu độc có nguy hiểm không?