Những người theo đuổi sự cầu toàn thường đặt ra các tiêu chuẩn vượt ngoài tầm với và theo đuổi sự hoàn hảo một cách quyết liệt. Trong một số tình huống, điều này có thể dẫn đến cảm giác thất vọng và tác động tiêu cực lên tâm lý. Quản lý tốt được bản tính cầu toàn chắc chắn sẽ giúp bạn đạt được nhiều thành công hơn trong cuộc sống. Vậy, cầu toàn là gì?
Cầu toàn nghĩa là gì?
Trong tiếng Anh, “perfectionism” – cầu toàn, là một đặc tính luôn yêu cầu và đặt ra tiêu chuẩn rất cao thậm chí cho những việc nhỏ nhất. Những người này mong đợi sự hoàn hảo không chỉ từ bản thân mà còn từ những người xung quanh.
Có thể chia người cầu toàn thành 2 nhóm chính:
- Cầu toàn bình thường: Người nhóm này đặt ra tiêu chuẩn cao cho bản thân, nhưng vẫn có thể linh hoạt giảm nhẹ tiêu chuẩn tùy hoàn cảnh. Họ được xem là những người yêu thích sự hoàn hảo ở mức chấp nhận được.
- Cầu toàn kiểu rối loạn thần kinh: Khác với nhóm đầu, nhóm này thường đi kèm với các dấu hiệu tâm lý bất thường. Họ khó lòng hài lòng với chính mình trong hầu hết các trường hợp, thường cố chấp và hay tự phê phán bản thân cũng như những người xung quanh.
Người cầu toàn khắt khe với bản thân và cả những người xung quanh
Sống cầu toàn có lợi hay có hại?
Trên thực tế, những người yêu sự hoàn hảo thường đạt được nhiều thành tựu trong cuộc sống nhờ vào tính cách trách nhiệm và quyết tâm hoàn thành công việc.
Tuy nhiên, những ai theo đuổi cầu toàn kiểu rối loạn thần kinh thường dễ mắc các vấn đề tâm lý và sức khỏe như: nghiện rượu, bệnh tim mạch, trầm cảm, rối loạn cảm xúc lưỡng cực, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), chán ăn, tâm thần, tỷ lệ tự tử cao,…
Tính cầu toàn có thể mang lại những ảnh hưởng tiêu cực như sau:
Trầm cảm
Khi đặt ra mục tiêu quá cao, bạn dễ mắc phải trầm cảm và lo âu khi các kết quả không đạt kỳ vọng. Đặc biệt, nếu kỳ vọng không thực tế, triệu chứng trầm cảm sẽ càng trầm trọng hơn.
Khả năng đối phó với căng thẳng kém
Cortisol, một loại hormone được giải phóng khi căng thẳng tăng cao, làm giảm sức đề kháng của cơ thể đối với tác động tâm lý. Điều này khiến cho khả năng kiểm soát cảm xúc yếu đi, gây ra nhiều tác động tiêu cực cho sức khỏe.
Xu hướng hung hăng
Các nghiên cứu chỉ ra rằng người cầu toàn dễ không hài lòng khi người khác không đạt kỳ vọng của họ. Từ đó, tức giận hoặc bạo lực có thể là kết quả. Càng ngày, bạn có thể trở nên hung hăng và dễ nóng giận, kiểm soát kém cảm xúc của mình, khiến mọi người xa lánh.
Người cầu toàn có xu hướng dễ cáu giận
Hành động tự gây hại
Triệu chứng trầm cảm kéo dài có thể dẫn đến hành động tự gây thương tích, rối loạn ăn uống, hoặc thậm chí là tự tử.
Chất lượng cuộc sống kém
Tình trạng thường xuyên trầm cảm, lo âu và cáu kỉnh, bị mọi người xa lánh cộng với hành động tự gây hại sẽ làm giảm chất lượng cuộc sống của người cầu toàn, gây mất cân bằng. Thậm chí có thể dẫn đến mất niềm tin vào sự sống và tìm đến tự tử.
Những người cầu toàn thường bị xa lánh bởi tính quá cầu kỳ
Biểu hiện phổ biến của người cầu toàn
Luôn nỗ lực kiểm soát mọi tình huống
Những ai cầu toàn luôn muốn kiểm soát tất cả để đạt sự hoàn hảo. Vì vậy, họ thường chịu gánh nặng công việc, bất kể khả năng của mình.
Đồng thời, họ cũng muốn những người xung quanh tuân theo quy tắc của mình và dễ thất vọng khi yêu cầu không được đáp ứng.
Đề ra quy trình công việc cực kỳ nghiêm ngặt
Người ám ảnh sự hoàn hảo thường thiết lập quy trình công việc chi tiết đến từng điểm nhỏ. Họ tin rằng điều này sẽ giúp đạt được sự thành công và kết quả tối ưu.
Tuy cũng có mặt tích cực nếu điều chỉnh hợp lý, những yêu cầu này làm họ khó khăn khi cần linh hoạt.
Người cầu toàn đưa ra kế hoạch nghiêm ngặt và tự ép mình thực hiện
Đánh giá bản thân qua kết quả công việc
Những người theo đuổi sự cầu toàn thường định giá bản thân thông qua kết quả đạt được. Khi không đạt kết quả như ý, họ dễ cảm thấy thất vọng, tự ti và mất niềm tin vào bản thân.
Họ thường chỉ tập trung vào những gì chưa đạt được và thúc đẩy bản thân vượt qua giới hạn, dẫn đến trở nên nghiêm khắc với chính mình.
Sợ hãi sự thất bại
Người cầu toàn lo sợ cả những sai lầm nhỏ nhất và rất khó tiếp thu chỉ trích. Họ thường không dễ dàng thay đổi theo ý kiến của người khác.
Luôn nỗ lực làm người khác hài lòng
Người cầu toàn thích được khen ngợi từ cấp trên và thường tự đặt ra yêu cầu khắt khe để đạt mục tiêu. Việc làm hài lòng mọi người là cách duy nhất giúp họ cảm thấy thoải mái.
Người cầu toàn thường muốn làm hài lòng mọi người xung quanh
Dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh
Người cầu toàn luôn bị ám ảnh bởi việc phải làm hài lòng người khác.
Khi nhận được những lời chê bai, họ tự trách mình phải làm tốt hơn. Người cầu toàn thường lo âu, buồn chán và chịu tác động nặng nề từ suy nghĩ tiêu cực.
Qua bài viết trên, chắc chắn bạn đã hiểu rõ cầu toàn là gì. Học cách quản lý sự cầu toàn sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và mối quan hệ xung quanh. Hãy luôn giữ bản thân thoải mái, làm việc với đam mê và nhiệt huyết của mình nhé!
Thảo My
Nguồn tham khảo: Tổng hợp