Cây sử quân tử là một loại cây leo có hoa màu hồng trắng, thường được người ta trồng thành giàn nhằm mục đích làm cảnh và tạo bóng mát. Tuy nhiên, ít ai biết rằng ngoài công dụng trang trí, hoa sử quân tử còn có thể dùng để chữa bệnh, đặc biệt là trị giun sán, rối loạn tiêu hoá, và đau nhức răng.
Ở công viên hay trước cổng nhà, không khó để thấy các giàn hoa sử quân tử. Với sắc hoa rực rỡ và hương thơm dịu nhẹ, loại hoa leo này không chỉ làm che nắng và làm đẹp nhà cửa mà còn là một vị thuốc nam rất tốt. Hãy cùng tìm hiểu thêm thông tin hữu ích về loài hoa này qua bài viết dưới đây.
Khám phá hoa sử quân tử
Cây sử quân tử, còn gọi là quả giun, sử quân, dây giun, quả nấc, mác giáo thun, mạy lăng cường, có tên khoa học là Fructus Quisqualis Indica L, thuộc họ Bàng (Combretaceae).
Đây là loại cây leo sống nhờ tựa vào các cây khác hoặc trên giàn. Lá có dạng đối xứng, phiến lá hình bầu dục dài, đầu hơi nhọn, cuối thân hơi tròn.
Hoa xuất hiện với màu trắng, sau đó chuyển dần sang đỏ nhạt hoặc hồng, có dạng ống dài và mọc thành chùm. Quả hình trứng nhọn, dài khoảng 2cm, khi khô và cứng có kích thước khoảng 3.4cm. Trong quả có một hạt hình thoi, đây là phần được sử dụng làm thuốc và thường thu hái từ tháng 9 đến 10.
Thành phần dược tính và lợi ích của hoa sử quân tử
Dược liệu từ cây sử quân tử chứa khoảng 20 – 27% chất béo có màu xanh lục nhạt. Ngoài ra còn có, 19 – 20% axit citric, kali quisqualic, đường, chất gôm và một số chất hữu cơ khác.
Sử quân tử có vị ngọt, tính ôn, không độc, tác động vào hai kinh tỳ và vị. Được dùng để chữa trị các chứng tiểu tiện sủi bọt, sát trùng, lỵ tả, lở loét, ngứa ngáy và đau răng. Ngoài ra, có thể dùng riêng hoặc kết hợp với thuốc khác để diệt giun.
Phương pháp thu hái dược liệu từ hoa sử quân tử
Phần hạt hoa sử quân tử được dùng để làm dược liệu. Hạt thường được thu từ tháng 9 – 10 vào mùa thu đông khi thời tiết khô ráo. Hãy chọn những quả đã già, phơi khô, đập vỏ để lấy nhân bên trong. Nhân hình thoi bên trong sau khi được lấy ra cần phơi khô hoặc sấy ở nhiệt độ 50 – 60 độ cho đến khi khô hoàn toàn. Đây là cách đơn giản nhất để thu dược liệu.
Ngoài ra, bạn có thể sao vàng phần hạt bằng cách đun chảo nóng (100 – 160 độ C), cho dược liệu vào đảo đều cho đến khi mặt ngoài chuyển vàng hoặc sẫm. Bẻ phiến dược liệu, nếu bên trong vẫn giữ nguyên màu là hoàn thành.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây sử quân tử
Bài thuốc trị cam tích và nhiễm giun sán ở trẻ nhỏ
Chuẩn bị 0.4g mỗi loại:
Xuyên khung, hậu phác, và trần bì. 40 gam sử quân tử. Tất cả được nghiền thành bột rồi uống chung với nước gạo.
Hoặc chỉ cần sử dụng hạt sử quân tử với mức vừa đủ (khoảng 6 – 12g), tán thành bột mịn, sau đó uống với nước cơm khi bụng đang đói để tẩy giun sán.
Bài thuốc trị lở ngứa trên mặt và đầu
Ngâm một ít nhân hạt sử quân tử cùng dầu thơm trong khoảng 3 – 5 ngày. Uống dầu thơm này mỗi tối trước khi đi ngủ.
Bài thuốc chữa đau nhức răng
Dập nát khoảng 10 hạt sử quân tử rồi đun với 200ml nước trong 15 phút để nước sắc lại, sau đó ngậm nhiều lần trong ngày để giảm nhức răng.
Bài thuốc kích thích tiêu hóa cho trẻ nhỏ
Xao thơm vàng phần nhân hạt sử quân tử. Ngâm thóc cho nảy mầm, rồi đông vàng như cách đã làm với hạt sử quân tử. Tất cả được tán mịn, sấy khô, pha với đường và làm thành bánh cho trẻ nhỏ ăn để kích thích tiêu hoá giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.
Bài thuốc trị suy dinh dưỡng và tiêu chảy do giun sán ở trẻ nhỏ
Chuẩn bị các nguyên liệu sau đây:
- 80g sử quân tử
- 80g hoài sơn
- 80g thần khúc
- 8g đậu ván trắng
- 4g hoàng liên
- 40g bạch đậu khấu
- 40g sơn tra
- 20g binh lang
- 6g sài hồ
- 6g mạch nha
- 5g lô hội.
Tán nhỏ những nguyên liệu rồi trộn cùng mạch nha để vê thành viên, cho trẻ uống từ 4 – 8g mỗi lần.
Như vậy có thể thấy, hoa sử quân tử rất hữu ích trong việc điều trị nhiều bệnh khác nhau. Tuy nhiên, để an toàn chỉ nên dùng một ít mỗi lần để xem phản ứng cơ thể với những bài thuốc này. Hãy tham vấn ý kiến bác sĩ nếu cần thiết trước khi áp dụng.
Hoàng Vi
Nguồn tham khảo: Báo Sức Khỏe và Đời Sống