Hướng dẫn chụp Hysterosalpingogram (HSG) để phát hiện vấn đề về sinh sản

Quét buồng tử cung vòi trứng cản quang [Hysterosalpingogram (HSG)] là một loại X-quang. HSG cung cấp cái nhìn bên trong tử cung, ống dẫn trứng và khu vực xung quanh. Thủ thuật này thường dành cho những phụ nữ gặp khó khăn khi muốn có thai (vô sinh).

1. Hysterosalpingogram (HSG) là gì?

Quét buồng tử cung vòi trứng cản quang [Hysterosalpingogram (HSG) hay còn gọi là quang tuyến X tử cung và ống dẫn trứng, được thực hiện để kiểm tra sự bất thường trong bộ phận này gây ra vô sinh. Bạn có thể cần làm thủ thuật này trong quá trình thẩm định khả năng sinh sản, hoặc bác sĩ sẽ yêu cầu nếu nghi ngờ bạn có tắc vòi trứng hoặc các bất thường khác trong tử cung.

Thử nghiệm này nhằm xác định tắc nghẽn ngăn cản trứng từ buồng trứng đến tử cung. Ví dụ, mô sẹo từ phẫu thuật trước (như loại bỏ khối u xơ) có thể gây tắc. Lạc nội mạc tử cung và một số bệnh lý STIs (nhiễm trùng lây qua đường tình dục) như chlamydia hay bệnh lậu cũng có thể gây sẹo làm tắc nghẽn ống dẫn trứng.

HSG còn giúp phát hiện các bất thường khác trong tử cung cản trở trứng thụ tinh bám vào thành tử cung, bao gồm mô sẹo, polyp, u xơ hoặc tử cung có hình dạng bất thường.

Nếu việc không có thai do ống dẫn trứng tắc, thuốc nhuộm gốc dầu được sử dụng trong HSG có thể giải quyết được vấn đề tắc. Có nghiên cứu cho rằng thuốc nhuộm gốc dầu hiệu quả hơn thuốc gốc nước trong mở tắc. Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác chưa tìm thấy sự khác biệt rõ rệt giữa hai loại thuốc nhuộm này.

2. Quá trình thực hiện HSG diễn ra như thế nào?

Quét buồng tử cung vòi trứng cản quang thường do bác sĩ X-quang thực hiện tại phòng X-quang của bệnh viện hoặc phòng khám. Một kỹ thuật viên và y tá có thể hỗ trợ. Đôi khi, một bác sĩ phụ khoa hoặc bác sĩ nội tiết sinh sản cũng có thể tham gia.

Trước khi bắt đầu, bệnh nhân có thể sử dụng thuốc an thần để giảm lo lắng. Ngoài ra, dùng ibuprofen có thể giảm co thắt tử cung, tránh đau trong thủ thuật. Bệnh nhân cần cởi quần dưới thắt lưng, mặc áo choàng, và làm trống bàng quang. Sau đó, nằm ngửa trên bàn, chân nâng lên và cố định bởi bàn đạp, giúp bác sĩ dễ dàng tiếp cận vùng sinh dục.

Thủ thuật bắt đầu với việc đặt mỏ vịt để mở âm đạo, rồi bác sĩ đưa ống mỏng qua cổ tử cung vào tử cung. Cổ tử cung được cố định bằng một kẹp gọi là tenaculum. Sau khi rửa sạch bằng xà phòng đặc biệt, bác sĩ đưa ống cứng hoặc mềm qua cổ tử cung và bơm chất lỏng chứa thuốc nhuộm vào tử cung.

Máy quay fluoroscope trên tử cung sẽ sử dụng công nghệ tia X để tạo hình ảnh chiếu lên màn hình giống như siêu âm. Khi chất lỏng điền đầy tử cung và ống dẫn trứng, bác sĩ sẽ xem liệu có sự bất thường hay tắc nghẽn. Nếu ống dẫn trứng thông suốt, chất lỏng sẽ chảy ra gần buồng trứng và cơ thể hấp thụ. Nếu có tắc, chất lỏng sẽ tích tụ, khiến ống dẫn trứng phồng lên gần điểm tắc. Sau đó, ống thông và mỏ vịt được loại bỏ. Thủ thuật này thường kéo dài từ 15 đến 30 phút.

3. Những điều cần chuẩn bị trước khi chụp HSG?

Hãy thông báo cho bác sĩ trước khi tiến hành thủ thuật nếu bạn gặp phải chảy máu âm đạo mà không rõ nguyên nhân hoặc bị dị ứng với bất kỳ thực phẩm hoặc thuốc nào (đặc biệt là hải sản, iốt hoặc thuốc nhuộm cản quang).

Việc báo cáo (hoặc kiểm tra) nhiễm trùng vùng chậu mãn tính hoặc STI không được điều trị là rất quan trọng. Do thủ thuật này có thể đẩy vi trùng từ cổ tử cung và âm đạo qua tử cung và ống dẫn trứng vào vùng bụng, điều này có thể khiến nhiễm trùng nhẹ trở nên nghiêm trọng, tốt hơn là điều trị trước khi thủ thuật.

Kiểm tra nên được lên lịch vài ngày đến 1 tuần sau khi kỳ kinh kết thúc. Thực hiện quá gần kỳ kinh có thể khiến máu kinh kéo dài gây khó khăn cho việc kiểm tra bên trong tử cung, ngược lại, kiểm tra quá gần ngày bắt đầu có kinh, niêm mạc tử cung dày lên làm giảm khả năng quan sát rõ ràng.

Thêm vào đó, bạn có thể được yêu cầu không quan hệ tình dục trong một tuần hoặc lâu hơn trước khi kiểm tra để đảm bảo không mang thai. Bác sĩ có thể cung cấp thuốc an thần hoặc thuốc giảm đau không kê đơn trước khi làm thủ thuật để giảm đau, và có thể chỉ định dùng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng. Hãy sắp xếp cho việc nhờ ai đó chở bạn về nhà sau thủ thuật vì có khả năng bạn sẽ cảm thấy hơi chóng mặt hoặc choáng váng.

4. Những điều cần làm sau khi chụp HSG?

Bạn có thể bị đau bụng và tiết dịch âm đạo, có thể kèm máu. Tiết dịch thường kéo dài vài ngày khi chất lỏng còn lại thoát ra, nên sử dụng băng vệ sinh thay vì tampon trong thời gian này.

Nếu ống dẫn trứng bị tắc, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thủ thuật phẫu thuật để xem và có thể thông ống. Quy trình cụ thể thay đổi tùy thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của tình trạng tắc nghẽn.

Một phương pháp phổ biến là nội soi ổ bụng sử dụng một máy ảnh nhỏ kèm đèn được đưa vào qua một vết rạch nhỏ ở vùng rốn. Phương pháp khác là phẫu thuật mở bụng qua một vết rạch lớn hơn. Cả hai đều được thực hiện dưới gây mê. Nếu không thể thông tắc, bác sĩ có thể chỉ định thụ tinh trong ống nghiệm.

5. Có các rủi ro nào khi chụp HSG không?

Rủi ro nghiêm trọng khi thực hiện HSG hiếm khi xảy ra. Các vấn đề phổ biến là nhiễm trùng (thường chỉ nguy cơ nếu bạn có sẹo ống dẫn trứng) hoặc phản ứng dị ứng với thuốc nhuộm.

Các dấu hiệu của nhiễm trùng bao gồm:

• Tiết dịch có mùi hôi
• Đau bụng dữ dội
• Nôn mửa
• Nhiều máu âm đạo
• Sốt

Phản ứng dị ứng có thể có dấu hiệu bao gồm:

• Phát ban
• Ngứa
• Sưng tấy

Ngoài ra, có một nguy cơ nhỏ về tổn hại tế bào hoặc mô khi tiếp xúc với bức xạ, bao gồm mức độ phóng xạ thấp sử dụng trong thủ thuật này. Tuy nhiên, khả năng thiệt hại từ tia X rất thấp so với lợi ích của thủ thuật. Mức độ phơi nhiễm phóng xạ trong thủ thuật là cực kỳ thấp và chưa được chứng minh gây hại cho bạn hoặc con cái tương lai của bạn, dù bạn mang thai trong tháng bạn thực hiện HSG.

Nguy cơ nhỏ về nhiễm trùng vùng chậu sau thủ thuật có tồn tại, ví dụ như viêm nội mạc tử cung và viêm ống dẫn trứng.

cao hơn đối với những phụ nữ có tiền sử nhiễm trùng vùng chậu. Nếu nghi ngờ có thể bị nhiễm trùng vùng chậu, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh.

Một khả năng nhỏ có thể xảy ra là làm hỏng hoặc thủng tử cung hoặc ống dẫn trứng trong quá trình thực hiện thủ thuật. Bên cạnh đó, còn có nguy cơ phản ứng dị ứng với thuốc nhuộm iốt, tình trạng này thường gặp hơn nếu bạn dị ứng với bất kỳ loại động vật có vỏ nào.

Trong một vài trường hợp hiếm hoi, nếu sử dụng thuốc nhuộm gốc dầu, dầu có thể rò rỉ vào máu, gây ra tình trạng tắc nghẽn máu đến phần phổi (thuyên tắc phổi). Tuy nhiên, thủ thuật này chủ yếu sử dụng thuốc nhuộm gốc nước. Bạn nên liên hệ với bác sĩ ngay nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào.

6. Chụp HSG có thể nâng cao khả năng sinh sản không?

Mục đích của thủ thuật là xác định nguyên nhân bạn chưa thể mang thai, tuy nhiên, một số phụ nữ nhận thấy thủ thuật này thực sự đã cải thiện khả năng sinh sản của họ.

Các nghiên cứu về chủ đề này cho ra các kết quả khác nhau: Một bài đánh giá đã phân tích kết quả từ 13 thử nghiệm với gần 2.500 phụ nữ và phát hiện ra rằng HSG được thực hiện với thuốc nhuộm hòa tan trong dầu có thể tăng khả năng mang thai sau này.

Các tác giả lưu ý rằng chất lượng bằng chứng còn thấp và HSG hiện tại chưa được sử dụng như một phương pháp điều trị vô sinh. Tuy nhiên, khi bạn thực hiện chụp HSG, nếu chất lỏng di chuyển và làm thông ống dẫn trứng, khả năng mang thai sẽ cao hơn.

Chụp buồng tử cung vòi trứng cản quang (hysterosalpingogram) dành cho những phụ nữ gặp khó khăn trong việc mang thai. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng thủ thuật này có thể tăng khả năng mang thai của phụ nữ vì thuốc nhuộm có thể loại bỏ các nút nhầy, làm thẳng ống dẫn trứng và phá vỡ mô sẹo mỏng.

Bên cạnh đó, có một phương pháp khác gọi là siêu âm đồ (SHG), có thể chính xác hơn trong việc chẩn đoán u xơ tử cung hoặc polyp tử cung. SHG sử dụng siêu âm để theo dõi sự di chuyển của dung dịch muối được tiêm vào tử cung và không sử dụng tia X hay thuốc nhuộm iốt.

Một số xét nghiệm sớm tìm nguyên nhân vô sinh gồm phân tích tinh dịch và xét nghiệm máu để tìm hormone luteinizing (LH), progesterone hoặc hormone kích thích nang trứng (FSH). Nếu kết quả của các xét nghiệm này không tìm ra nguyên nhân, HSG có thể được thực hiện.

Hãy chắc chắn rằng bác sĩ biết nếu bạn đang dùng metformin (như Glucophage) vì bệnh tiểu đường hoặc bất kỳ lý do nào khác, chẳng hạn như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Điều này quan trọng vì có thể có sự tương tác với thuốc nhuộm sử dụng trong thủ thuật HSG.

Chụp buồng tử cung vòi trứng cản quang (hysterosalpingogram) là một thủ thuật khá đơn giản và an toàn. Đây là một trong những xét nghiệm X-quang hỗ trợ quá trình điều trị vô sinh và hiếm muộn. Nếu bạn có vấn đề về vô sinh, hiếm muộn, hãy liên hệ với Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Vinmec.

Đây là một trung tâm hiện đại, hoạt động theo quy trình thăm khám toàn diện kết hợp cả Nam khoa và Sản phụ khoa để đưa ra phương án điều trị tối ưu cho mỗi bệnh nhân.

.

.

Nguồn tham khảo: babycenter.com