Ichthyophobia, hay hội chứng sợ các loại cá, không chỉ là nỗi sợ đối với những loài cá lớn mà còn là sự ám ảnh với tất cả các loại cá, bao gồm cả cá nhỏ và cá thường ăn. Đây là hội chứng khá hiếm gặp và không phổ biến.
Biểu hiện của hội chứng Ichthyophobia thường rất khó nhận biết rõ ràng, dẫn đến việc điều trị sớm cho bệnh nhân trở thành một điều rất khó khăn. Để biết rõ hơn, bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây từ Tin tức Sức khỏe.
Tìm hiểu về Ichthyophobia – Hội chứng sợ cá
Cá là loài động vật thân thuộc, cung cấp nguồn dinh dưỡng quan trọng và là phần không thể thiếu trong bữa ăn của nhiều gia đình. Ngoài các loài cá dùng làm thực phẩm, có những loài như cá mập, cá voi, hay cá sấu gây sự đe dọa mỗi khi nhắc tên. Tuy nhiên, cảm giác sợ này không đồng nghĩa với hội chứng sợ cá.
Thuật ngữ hội chứng sợ cá (Ichthyophobia) không đơn thuần ám chỉ nỗi sợ loài cá lớn mà nói về một dạng rối loạn ám ảnh sợ đặc hiệu về nỗi sợ phi lý, kéo dài đối với tất cả các loài cá, dù là cá ăn được, lành tính hay nhỏ bé.

Trái ngược với sợ hãi trước những loài cá lớn và nguy hiểm, hội chứng sợ cá gây ra nỗi sợ không thể giải thích được đối với mọi loại cá. Vì lý do này, những người mắc hội chứng Ichthyophobia thường tránh né tất cả những thứ liên quan đến cá như món ăn, hình ảnh, video hoặc phim ảnh.
Người bị hội chứng sợ cá có thể sợ bất kể cá sống hay cá chết. Do phản ứng khác biệt trước loài cá, chất lượng cuộc sống của họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Khi gặp cá, các triệu chứng của hội chứng này thường kích thích tình trạng hoảng loạn tâm lý, đòi hỏi phương án điều trị thích hợp.
Dấu hiệu nhận biết hội chứng sợ cá
Những đặc điểm của hội chứng sợ cá khá tương đồng với các dạng ám ảnh đặc hiệu khác. Tính chất điển hình nhất là nỗi sợ phi lý tất cả các loại cá, tình trạng kéo dài ít nhất trong 6 tháng.
Khi nhìn thấy cá, dù là trực tiếp hay qua hình ảnh, video; dù còn sống hay đã chết, người mắc hội chứng này đều trải qua nhiều cảm xúc tiêu cực và cơ thể trở nên mất kiểm soát. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến việc bệnh nhân tìm cách tránh né các tình huống phải tiếp xúc với cá. Theo thời gian, tình trạng này có thể gây nhiều biến chứng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.
Những dấu hiệu cụ thể của hội chứng này gồm có:
- Luôn sống trong cảm giác sợ hãi với tất cả các loài cá, từ cá nguy hiểm đến cá nhỏ và lành tính.
- Nỗi sợ vô lý kéo dài ít nhất 6 tháng, ảnh hưởng tiêu cực lên cuộc sống, công việc và học tập.
- Tích cực né tránh hoặc trốn tránh các tình huống có khả năng phải đối mặt với cá.
- Khi nghĩ về cá, bệnh nhân thường cảm thấy sợ hãi không lý giải được, có thể kèm theo các cảm xúc tiêu cực khác như la hét, khóc, tuyệt vọng, đổ mồ hôi, tay chân lạnh, buồn nôn,…
- Bệnh nhân khi thấy cá thường cảm thấy khó thở hoặc phải nhanh chóng chạy khỏi khu vực có cá.
như các khu vực bán cá trong chợ, siêu thị, và các món ăn có cá,…
Hầu hết những người mắc hội chứng sợ cá đều có thể nhận thức được sự phi lý của nỗi sợ mỗi khi nhìn thấy cá, nhưng họ gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc này khi nỗi sợ tái phát.
Ở trẻ em, hội chứng sợ cá có thể biểu hiện thông qua các triệu chứng sau:
- La hét, chạy lao, khóc khi gặp cá;
- Trở nên tức giận, kích động khi thấy cá;
- Run sợ, tay chân lạnh ngắt;
- Bám chặt lấy cha mẹ;
- Hoảng loạn tối đa, thậm chí có thể ngất xỉu.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng sợ cá
Khoa học hiện đại đến nay vẫn chưa xác định chính xác lý do gây nên hội chứng sợ cá. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã khoanh vùng một số yếu tố có thể góp phần dẫn đến tình trạng này.
Di truyền: Yếu tố di truyền có khả năng ảnh hưởng khá nhiều đến việc mắc hội chứng sợ cá. Nếu có bố mẹ hoặc người thân từng mắc hội chứng này, khả năng bạn cũng mắc cao hơn so với người khác.
Tiền sử rối loạn tâm thần: Người có tiền sử bị trầm cảm, rối loạn hoảng sợ hoặc các chứng rối loạn ám ảnh sợ đặc hiệu khác có khả năng xuất hiện hội chứng sợ cá nhiều hơn.
Trải nghiệm tiêu cực: Giống như các rối loạn ám ảnh sợ đặc hiệu khác, hội chứng sợ cá có thể bắt nguồn từ những trải nghiệm tiêu cực hoặc chấn thương tâm lý trong quá khứ liên quan đến cá, ví dụ như bị cá tấn công hoặc bị nhiễm bệnh từ cá.…
Vấn đề văn hóa: Hội chứng sợ cá còn có liên kết khá mật thiết với tập tục và văn hóa của bộ lạc Navajo ở Bắc Mỹ. Họ có truyền thống không tiếp xúc và không ăn cá, dẫn đến nguy cơ mắc hội chứng này cao hơn.
Phương pháp điều trị hội chứng sợ cá
Hội chứng sợ cá hiện tại chưa có các phương pháp điều trị chuyên biệt do đây là một hội chứng hiếm và chưa được nghiên cứu sâu về nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, bác sĩ có thể xem xét các phương pháp sau cho người mắc hội chứng này:
Liệu pháp tiếp xúc: Đây là phương pháp được đánh giá có hiệu quả cao nhất trong điều trị hội chứng sợ cá cũng như các chứng rối loạn ám ảnh sợ đặc hiệu. Người bệnh được tiếp xúc với cá qua nhiều hình thức dưới sự giám sát của chuyên gia, gia tăng tần suất để giảm dần nỗi sợ.
Liệu pháp nhận thức hành vi: Phương pháp này giúp cải thiện các rối loạn tâm thần, làm giảm sự ám ảnh cho bệnh nhân mắc hội chứng sợ cá. Bác sĩ sẽ hỗ trợ bệnh nhân thay đổi quan điểm về cá, giảm suy nghĩ tiêu cực về cá và dần cải thiện hành vi, cảm xúc.
Liệu pháp thôi miên: Giúp bệnh nhân giảm bớt căng thẳng, lo lắng và sợ hãi quá độ.
Sử dụng thuốc: Ngoài các liệu pháp tâm lý, thuốc cũng được sử dụng hỗ trợ điều trị hội chứng sợ cá. Một số loại thuốc phổ biến gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, và thuốc chẹn beta.

Những thông tin trên về hội chứng sợ cá (Ichthyophobia) được Tin tức Sức khỏe chia sẻ với bạn đọc, mong rằng đã giúp bạn hiểu hơn về chứng bệnh này. Nếu có nghi ngờ chính mình, người thân, hoặc bạn bè bị Ichthyophobia, hãy đến bệnh viện hoặc tìm chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời.
Xem thêm:
- Rối loạn Stress cấp tính (ASD) và ảnh hưởng của nó như thế nào đến sức khỏe?
- Phải chăng hội chứng sợ nước (Aquaphobia) thực sự nguy hiểm?