Đường mía, đường mật, đường mạch nha… và rất nhiều loại đường khác là những gì chúng ta thường nghe tới. Vậy bản chất của đường là gì và có loại đường nào cơ thể con người không tiêu hóa được không? Chúng ta nên tránh dùng loại đường nào để sức khỏe không bị ảnh hưởng tiêu cực?
Nhiều người không biết rằng có rất nhiều loại đường khác nhau và mỗi loại có tác dụng riêng khi sử dụng. Tuy nhiên, không phải loại đường nào cũng an toàn để ăn. Vậy, cơ thể con người không thể tiêu hóa loại đường nào?
Khái niệm đường và các loại đường?
Nói một cách đơn giản, đường là loại carbohydrate gồm các phân tử cacbon, hydro và oxy. Khi carbohydrate được tiêu thụ, nó sẽ bị tiêu hóa và chuyển hóa thành glucose. Đường là nguồn cung cấp năng lượng ưa thích cho các tế bào trong cơ thể, bao gồm cả não và hệ thần kinh trung ương. Dưới đây là một số loại đường phổ biến:
Glucose
Glucose là một loại monosaccarit, loại đường phổ biến nhất trong thực vật và có mặt trong nhiều thực phẩm. Đây là dạng đường cơ thể chúng ta dùng để duy trì sự sống. Dù ta ăn bất kỳ loại đường nào, cơ thể sẽ phân hủy phần lớn chúng thành glucose để tạo năng lượng.

Fructose
Fructose cũng là một dạng monosaccarit, tìm thấy trong trái cây, mật ong và rau củ. Trong các loại đường tự nhiên, fructose ngọt nhất nhưng chỉ có thể chuyển hóa ở gan.
Sucrose
Sucrose là sự kết hợp của glucose và fructose. Sucrose được tìm thấy tự nhiên trong mía và củ cải đường. Đây cũng là loại đường trắng phổ biến mà ai cũng thấy trên kệ siêu thị hoặc tạp hóa ngày nay.
Lactose
Lactose là loại đường có tự nhiên trong trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa, kết hợp từ glucose và galactose. Axit lactic do lactose tạo ra là thành phần quan trọng trong việc sản xuất sữa chua và phô mai. Để phân hủy lactose thành glucose và galactose, cơ thể cần enzyme lactase. Nếu thiếu enzyme này, có thể bị không dung nạp lactose.
Galactose
Galactose, monosaccarit phổ biến thứ ba, được tạo nên từ các yếu tố tương tự glucose nhưng sắp xếp khác nhau. Nó chủ yếu có trong đậu Hà Lan dưới dạng monosaccarit.

Maltose
Maltose tạo thành từ hai phân tử glucose kết nối với nhau, xuất hiện như sản phẩm phụ của quá trình phân hủy carbohydrate. Maltose có trong các loại ngũ cốc đã nảy mầm khi cần phân hủy tinh bột.
Xenlulozơ
Xenlulozơ là phần lớn trong cấu trúc của thành tế bào thực vật, mang lại cấu trúc cho mô thực vật.
Xenlulozơ dồi dào trong các vật liệu tự nhiên như bông, đay, gai, nứa, và gỗ, nó có tính chất đàn hồi và độ bền cơ học tốt.
Đường và sức khỏe
Đường tự nhiên rất cần thiết cho việc cung cấp năng lượng và các dưỡng chất thiết yếu, đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe cơ thể. Những thực phẩm tiêu thụ hàng ngày có chứa nhiều loại đường khác nhau. Chẳng hạn, fructose, glucose và sucrose tồn tại nhiều trong rau củ và trái cây, còn lactose hiện diện đa phần trong sữa và các sản phẩm sữa như phô mai và sữa chua.
Cho dù chúng ta ăn loại thực phẩm nào, cơ thể sẽ hấp thụ và phân hủy chúng thành các chất đơn giản hơn để tạo ra nguồn năng lượng tức thời, hoặc được lưu trữ dưới dạng glycogen trong gan và cơ để sử dụng khi cần thiết.

Một mức độ tiêu thụ đường đủ sẽ giúp cơ thể hoạt động bình thường. Tuy nhiên, tiêu thụ quá nhiều đường từ những thực phẩm chế biến có hàm lượng dinh dưỡng thấp có thể liên quan đến các vấn đề như sâu răng, tăng cân, béo phì và nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác như bệnh tim và tiểu đường.
Đường nào cơ thể con người không tiêu hóa được?
Cơ thể người gặp khó khăn trong việc tiêu hóa xenlulozơ do thiếu enzym xenlulaza, enzym này có khả năng thủy phân xenlulozơ. Mặc dù không thể tiêu hóa, nhưng xenlulozơ lại quan trọng trong việc hỗ trợ trộn đều thức ăn trong dạ dày và làm cho dịch vị ngấm vào thức ăn tốt hơn.
Cellobiose cũng là loại đường mà cơ thể con người không thể tiêu hóa bởi vì không có enzym cần thiết để chuyển hóa nó thành đường đơn hữu ích từ cấu trúc xơ gỗ và cây xơ.
Một số loại đường mà một số người không tiêu hóa được
Không dung nạp lactose
Lactose, tìm thấy trong sữa, không thể được tiêu hóa hoàn toàn nếu thiếu enzym lactase trong ruột non. Trường hợp cơ thể không sản xuất đủ hoặc hoàn toàn không có loại enzym này, lactose sẽ đi xuống đại tràng và có thể gây phản ứng với các vi khuẩn tồn tại ở đây.
Không dung nạp lactose được chia thành 3 loại: nguyên phát, thứ phát và bẩm sinh. Những người không thể tiêu hóa lactose thường có các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi, và buồn nôn khi tiêu thụ sữa hoặc các sản phẩm từ sữa.

Không dung nạp fructose
Fructose được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm như rau củ, mật ong và siro ngô. Việc tiêu thụ lớn có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như béo phì, bệnh gan và bệnh tim. Một số người cũng gặp khó khăn trong việc tiêu hóa fructose do thiếu hoạt động của enzym aldolase B.
Enzym aldolase B, có vai trò chuyển hoá fructose thành năng lượng trong gan, có thể không hoạt động ở một số người do di truyền. Nếu cả cha và mẹ đều mang gen khiếm khuyết, có khoảng 25% khả năng di truyền sang con cái.
Những ai không thể dung nạp fructose do di truyền thường biểu lộ triệu chứng ngay từ nhỏ. Hiếm khi những triệu chứng này xuất hiện khi đã trưởng thành. Trẻ sơ sinh thường phản ứng không tốt khi dùng thực phẩm chứa fructose, với các biểu hiện phổ biến như:
- Vàng da;
- Phát triển chậm;
- Nôn mửa;
- Đầy bụng;
- Giảm mức độ glucose và photphat trong máu;
- Tăng nồng độ fructose trong máu và nước tiểu;
- Buồn nôn;
- Đau bụng;
- Không thích trái cây và đồ ngọt.
Đường đóng vai trò rất quan trọng cho các chức năng trong cơ thể. Bài viết từ nhà thuốc Tin tức Sức khỏe này hy vọng giúp bạn hiểu rõ hơn về những loại đường mà con người không tiêu hóa được, và cả những loại đường không tiêu hóa trong trường hợp thiếu enzym cần thiết.
Xem thêm:
- Các loại đường tốt cho sức khỏe có thể bạn chưa biết
- Top các loại thực phẩm mà dạ dày không tiêu hóa hoàn toàn