Khám phá bí ẩn về xúc giác: Cấu trúc và quá trình phát triển của giác quan quan trọng

Xúc giác được cảm nhận rõ ràng thông qua hành động chạm trên da. Các dây thần kinh sẽ truyền tín hiệu đến não để xử lý thông tin và xác định những hành động này. Cùng tìm hiểu chi tiết về xúc giác và 5 giác quan của con người dưới đây.

Xúc giác là gì?

Xúc giác là giác quan được nhạy bén nhận biết sớm nhất ngay từ khi sinh ra qua những cái nắm tay, cái ôm. Khi tiếp xúc trên bề mặt da, các dây thần kinh bắt đầu gửi tín hiệu đến não và hình thành cảm giác, phản ứng khi bị chạm. Tuổi càng cao, xúc giác và các giác quan khác cũng kém hoạt động hơn. Do đó, việc cải thiện suy giảm các giác quan ở người cao tuổi là cần thiết.

Các tín hiệu mà xúc giác mang lại qua những cái chạm là: Thích thú, cảm giác tức giận, nguy hiểm, an toàn, vui vẻ, buồn bã,… Đôi khi, xúc giác qua những cái chạm còn giúp bạn hiểu tâm trạng của người đối diện hoặc nhận biết sự vật, phán đoán sự việc mà không cần họ nói ra.

Từ xa xưa, xúc giác đã được khẳng định là rất nhạy bén, và trong Đông y, các thầy thuốc thường dùng ngón tay để bắt mạch và chẩn đoán bệnh. Đối với người khiếm thị, xúc giác cũng giúp họ nhận biết chữ nổi và đọc được nó.

Xúc giác là giác quan phát triển đầu tiên của mỗi người

Cấu tạo của xúc giác

Cấu tạo của xúc giác bao gồm mạng lưới đầu dây thần kinh, ghi nhận cảm giác từ bề mặt da, giữa lớp biểu bì và hạ bì. Các dây thần kinh cảm giác có nhiệm vụ tiếp nhận và tiếp nối với các trục thần kinh. Tế bào xúc giác trải rộng trên khắp cơ thể con người.

Con người nhận biết cảm giác thông qua hệ thống dây thần kinh cảm giác. Hệ thống này rất nhạy và được phân bổ dày đặc trên da, cho phép chúng ta cảm nhận rõ mỗi khi có tiếp xúc nhẹ.

Mỗi bộ phận và vị trí trên cơ thể con người sẽ có mức độ cảm nhận xúc giác khác nhau. Các phần môi, mũi, lưỡi, ngón tay, lòng bàn chân,… có mật độ cảm giác dày đặc, giúp chúng ta cảm nhận nhiều khi chạm vào.

Da là phần quan trọng nhất khi tiếp xúc trực tiếp bởi những hoạt động chạm. Xúc giác nhanh chóng giúp xác định cảm giác đang có thứ gì đó chạm vào da, và thậm chí cảm nhận được nhiệt độ của vật đó. Da mỗi vị trí khác nhau sẽ có những phát hiện khác nhau khi bị chạm vào như: Thay đổi về áp lực, kết cấu của vật,…

Xúc giác là giác quan trải dài khắp cơ thể người

Sự phát triển của xúc giác

Xúc giác, như đã đề cập, là giác quan phát triển đầu tiên của chúng ta, bắt đầu hình thành khi còn ở trong bụng mẹ. Thường thì xúc giác đã phát triển vào tuần thứ 7 của thai kỳ. Khi được sinh ra, trẻ sẽ bắt đầu sử dụng cảm giác này để nhận biết mọi vật xung quanh. Trẻ cảm nhận tình thương của mẹ qua các tiếp xúc da như: Ôm hôn, bế ru ngủ, cho con bú, tắm,…

Giai đoạn dưới 1 tháng tuổi

Da trẻ sơ sinh đặc biệt nhạy cảm, nhất là ở một số vùng như: Má, lòng bàn chân,…Do đó, khi trẻ tiếp xúc từ các vị trí này, trẻ sẽ cảm nhận được sự an toàn và bảo vệ từ mẹ. Đây là cách mà cảm giác tình mẫu tử bắt đầu hình thành từ khi trẻ chào đời.

Ở giai đoạn này, da của trẻ rất nhạy cảm với mọi thứ khi chạm vào, và trẻ sẽ nhanh chóng phản ứng lại. Những hành động như nắm tay, hôn má hoặc chỉ cần chạm nhẹ là đủ để trẻ cảm nhận được.

Xúc giác ở con người phát triển mạnh từ khi trẻ dưới 1 tháng tuổi

Giai đoạn từ 2 đến 12 tháng tuổi

Vào khoảng từ 2 tháng tuổi trở đi, trẻ rất thích được tiếp xúc với người khác. Theo nghiên cứu, đây là giai đoạn quan trọng để trẻ phát triển cảm giác gắn kết tình cảm gia đình. Hơn nữa, đây cũng là thời kỳ quan trọng cho sự phát triển cảm nhận của xúc giác. Giống như người lớn, vào lúc này các phần cơ thể của trẻ đã bắt đầu cảm nhận thông tin một cách đầy đủ.

Rõ ràng là xúc giác đóng vai trò chủ đạo trong việc giúp con người cảm nhận nhiều cảm giác và cảm xúc, được hình thành và phát triển từ lúc sinh ra và đồng hành cùng quá trình phát triển cơ thể.

Vai trò của xúc giác

Xúc giác có vài trò quan trọng cho con người như: Giúp cảm nhận những tác động, kích thích qua da qua hoạt động cầm, nắm, sờ, chạm. Nếu không có khả năng cảm nhận được nóng, lạnh, đau,… việc sinh hoạt hàng ngày sẽ trở nên rất khó khăn. Cuộc sống sẽ mất đi “màu sắc” nếu con người thiếu đi xúc giác.

Ở một người bình thường và khỏe mạnh, xúc giác có khả năng cảm nhận tối đa về các cảm giác như: Cấu tạo, trạng thái của đồ vật, nhiệt độ, trọng lượng,… Việc cảm nhận này giúp xác định các cơ quan não bộ đang phát triển hoạt động bình thường.

Nếu xúc giác bị ảnh hưởng hoặc không hoạt động như người bình thường, bạn có thể mắc chứng rối loạn xúc giác, gây ra nhiều ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống.

Bên cạnh các giác quan khác, xúc giác đóng vai trò cực kỳ quan trọng, giúp con người cảm nhận được hầu hết sự vật và sự việc xung quanh, tác động trực tiếp đến cuộc sống. Xúc giác cũng tồn tại ở động vật với chức năng tương tự.

Ngoài xúc giác còn có các giác quan nào?

Xúc giác là một trong 5 giác quan của con người. Vậy 4 giác quan còn lại là gì? Chúng bao gồm:

• Vị giác: Được kích thích bởi lưỡi và các nốt sần đỏ trên bề mặt, giúp con người cảm nhận và nhận biết các khẩu vị như chua cay, mặn, ngọt, đắng, vị ngon,… Vị giác được thể hiện mạnh nhất qua ăn uống. Mất vị giác là một vấn đề thường gặp ở giác quan này.
• Thị giác: Giúp con người nhìn thấy hình ảnh xung quanh, màu sắc, ánh sáng,… Người không có thị giác chỉ cảm nhận được màu đen.
• Thính giác: Giúp con người cảm nhận âm thanh như: Lời nói, âm thanh, tiếng động xung quanh,…
• Khứu giác: Giúp con người cảm nhận mùi của các vật xung quanh. Các phân tử không khí khi xâm nhập vào mũi sẽ kích thích hoạt động khứu giác, giúp nhận biết mùi của khu vực hoặc vật đó.

Ngoài xúc giác cơ thể người còn có 4 giác quan quan trọng khác

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc: Xúc giác là gì? Theo dõi các chuyên mục của Tin tức Sức khỏe để cập nhật thường xuyên các thông tin sức khỏe bổ ích khác!

Minh QA

Nguồn: Tổng hợp