Khám Phá Các Kiểu Nghén Khi Mang Thai: Mẹ Bầu Nhất Định Phải Biết

Ốm nghén là một hiện tượng phổ biến mà mẹ bầu hay trải qua trong ba tháng đầu thai kỳ. Ngoài triệu chứng nôn và buồn nôn, ốm nghén còn biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau và mức độ cũng khác biệt. Mẹ bầu có thể gặp các kiểu nghén như: nghén chua, nghén ngọt, nghén ngủ, nghén mùi, v.v.

Ốm nghén là gì? Tại sao phụ nữ mang thai thường bị ốm nghén?

Trong thời kỳ đầu của thai kỳ, phụ nữ mang thai thường đối mặt với ốm nghén. Tình trạng này thường gây ra những triệu chứng như mệt mỏi, buồn nôn, và nôn mửa. Tùy từng người mà các kiểu nghén có thể khác nhau, như nghén mùi, nghén chua, nghén ngọt, nghén ngủ,…

Hiện tượng nghén là phản ứng sinh lý bình thường, không cần quá lo lắng. Ốm nghén do sự gia tăng nồng độ hormone, sự biến đổi về chuyển hóa và tuần hoàn máu. Trừ trường hợp nghén nặng, hầu hết các cơn nghén giảm dần và biến mất vào tuần thai thứ 16 đến 20.

Những kiểu nghén khi mang thai thường gặp là gì?

Ốm nghén phản ánh sự thích nghi của cơ thể với những thay đổi lớn khi mang thai. Sự đa dạng về nguyên nhân dẫn tới nhiều biểu hiện khác nhau đối với từng kiểu nghén. Dưới đây là các kiểu nghén phổ biến nhất trong thai kỳ:

Ốm nghén nhẹ

Phần lớn mẹ bầu trải qua ốm nghén nhẹ. Các triệu chứng chủ yếu là buồn nôn và nôn khiến cho việc ăn uống không còn ngon miệng. Một số mẹ còn thấy căng thẳng nhẹ và mệt mỏi.

Dù nghén nhẹ gây mệt mỏi, nhưng mẹ vẫn có khả năng điều chỉnh chế độ ăn đủ dưỡng chất và bố trí thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Không có tình trạng thiếu nước nghiêm trọng hay sụt cân khiến thai nhi bị ảnh hưởng.

Ốm nghén nặng

Một dạng hiếm gặp là ốm nghén nặng, chỉ 1 trên 1.000 phụ nữ mang thai gặp phải. Dù hiếm xảy ra, nhưng triệu chứng của nó rất nghiêm trọng như nôn mửa không dứt, khiến mẹ bầu bị mất nước và sụt cân. Nếu không được xử lý kịp thời, ốm nghén nặng có thể gây ra nhiều biến chứng như:

• Mất cân bằng điện giải;
• Rối loạn lo âu và trầm cảm nặng;
• Suy dinh dưỡng thai nhi;
• Tạo áp lực lên thận, tim, gan và các cơ quan khác.

Khi gặp tình trạng ốm nghén nghiêm trọng, mẹ bầu cần nhập viện để được chăm sóc kịp thời. Tại đây, các bác sĩ sẽ theo dõi và cung cấp dưỡng chất cùng nước qua đường tiêm tĩnh mạch.

Khi chồng nghén thay cho vợ

Một kiểu nghén khi mang thai nghe có vẻ lạ lẫm nhưng lại khá thú vị là trường hợp chồng nghén thay vợ. Không chỉ mẹ đẻ mới bị nghén, mà các bố cũng có thể gặp các dấu hiệu như nôn, ợ chua, chuột rút, đau lưng,… khi vợ có thai, và tâm trạng của họ cũng biến đổi như cảm thấy buồn, khó chịu hay lo lắng. Hiện tượng chồng nghén thay vợ chưa được các nhà khoa học giải thích cụ thể nhưng rất có khả năng do hội chứng nghén đồng cảm hay Couvade, đề cập đến sự đồng cảm tâm lý giữa hai vợ chồng với nhau.

Thèm chua, ngọt, và cay

Bên cạnh các kiểu nghén nhẹ thường gặp khi có thai, nghén đồ ăn cũng là hình thức phổ biến, thể hiện qua sự thèm ăn hoặc ghét ăn một số món. Nhiều mẹ bầu thay đổi khẩu vị hoàn toàn trong thời kỳ mang thai, thậm chí có cảm giác sợ với những món yêu thích trước đó. Một số thèm ngọt, trong khi số khác thích ăn chua hay cay nhiều khi mang bầu. 

Theo truyền thống dân gian, có thể đoán giới tính của bé dựa vào cảm giác nghén của mẹ. Tuy nhiên, cách này chưa được chứng nghiệm khoa học công nhận và chỉ để tham khảo.

Các nhà khoa học chưa lý giải được kiểu nghén này, nhưng phần lớn do sự thay đổi hormone trong cơ thể mẹ, không liên quan đến việc thiếu dinh dưỡng.

Có cách nào chữa trị nghén không?

Khi mẹ bầu bị nghén nhẹ và có thể duy trì sinh hoạt bình thường thì thường không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu nghén gây khó chịu và khiến mẹ mệt mỏi, mẹ nên tìm hiểu các biện pháp giảm triệu chứng sau đây.

Sử dụng thuốc

Chưa có loại thuốc nào có thể cải thiện hiệu quả chứng ốm nghén cho tất cả mọi người. Bác sĩ thường thăm khám và lựa chọn thuốc phù hợp giúp mẹ giảm triệu chứng. Các mẹ hay được kê thuốc chống nôn, có thể có hoặc không cần kê đơn và chứa các thành phần an toàn như:

• Thuốc giảm acid, ngăn tình trạng nôn;
• Thuốc kháng Histamine;
• Phenothiazine;
• Metoclopramid.

Mẹ bầu cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi sử dụng thuốc, tránh tự ý sử dụng.

Biện pháp khác

Có nhiều cách mẹ có thể thử để giảm nghén, buồn nôn, và nôn mửa khi mang thai như:

• Bổ sung Vitamin tổng hợp, đặc biệt Vitamin B6;
• Thử châm cứu;
• Bấm huyệt;
• Massage nhẹ nhàng;
• Ăn bánh mì khô hoặc bánh quy mặn…

Mẹ nên thảo luận với bác sĩ trước khi thử các biện pháp này.

Cách nào để giảm cơn nghén?

Dù mẹ bầu đang trải qua kiểu nghén khi mang thai nào thì ít nhiều cũng ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý, có thể tạo thành nỗi ám ảnh, đặc biệt với các bà mẹ lần đầu mang thai. Mẹ có thể thử các gợi ý sau để giảm nghén:

• Cẩn thận trong việc ăn uống và nghỉ ngơi.
• Không được dùng bất kỳ loại thuốc nào trừ khi bác sĩ của bạn đã kê đơn cụ thể.
• Mẹ nên ăn một chút bánh quy ngọt hoặc bánh cookies trước khi ra khỏi giường vào buổi sáng.
• Nên tránh những thực phẩm hay thức ăn khiến mẹ buồn nôn.
• Hãy chia bữa ăn thành nhiều phần nhỏ hơn để tránh cảm giác đói vì khi dạ dày rỗng thường dễ gây buồn nôn nhiều hơn.
• Cần uống nhiều nước; ngoài nước lọc, có thể dùng nước ép trái cây pha loãng, trà gừng hoặc súp…
• Phải cẩn thận khi bổ sung vitamin B6 để giảm triệu chứng ốm nghén; dùng quá liều có thể gây hại. Do đó, mẹ nên uống theo chỉ định của bác sĩ.
• Có thể sử dụng phương pháp bấm huyệt hoặc châm cứu cổ tay để giảm nghén.
• Chọn trang phục rộng rãi, thoải mái và không chèn ép quanh bụng để ưu tiên.
• Cần nghỉ ngơi nhiều hơn.

Nhìn chung, ốm nghén không chỉ có biểu hiện buồn nôn và nôn, các mẹ bầu cũng có thể gặp nhiều kiểu nghén khác khi mang thai. Phần lớn các trường hợp ốm nghén chỉ là phản ứng sinh lý và không gây nguy hiểm. Dẫu vậy, nếu ốm nghén khiến mẹ bầu sụt cân và gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày, cần nhanh chóng đi khám.

Xem thêm:

• Nghén mùi khi mang thai cho biết trai hay gái?
• Hiện tượng nghẹn ở cổ họng khi mang thai là gì?