Nấc cụt là một hiện tượng sinh lý bình thường mà ai cũng có thể trải qua. Một đợt nấc thường kéo dài từ 5 đến 10 phút, nhưng đôi khi có thể kéo dài đến vài giờ hoặc thậm chí đến vài ngày. Vậy liệu rằng hiện tượng nấc cụt liên tục có phải là một dấu hiệu bệnh lý nguy hiểm không?
Mặc dù nấc cụt thường tự khỏi, nhưng nếu nấc cụt diễn ra liên tục thì điều này có nguy hiểm không, nguyên nhân từ đâu, và làm thế nào để khắc phục? Hãy tham khảo bài viết sau để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Nguyên nhân của nấc cụt
Hiện tượng nấc, hay nấc cụt, thường bắt nguồn từ các nguyên nhân sau:
Bệnh lý thuộc hệ tiêu hóa và gan mật
Nấc cụt có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, nhưng phổ biến nhất trong số đó là các bệnh thuộc hệ tiêu hóa như trào ngược dạ dày – thực quản, viêm thực quản cấp hoặc mạn tính, các bệnh thuộc dạ dày – tá tràng (viêm hay loét dạ dày – tá tràng), và thậm chí là ung thư dạ dày…
Triệu chứng nấc cụt cũng có thể phát sinh từ các bệnh về đường mật như viêm túi mật hoặc sự kích thích lên thần kinh hoành do viêm tụy, ung thư tụy.

Bị stress, tổn thương hệ thần kinh
Nấc cụt cũng có thể xuất hiện trong các trường hợp như stress, hysteria, hoặc tổn thương hệ thần kinh trung ương như viêm não hoặc chấn thương sọ não.
Nấc cụt sau phẫu thuật
Một số bệnh nhân sau phẫu thuật ổ bụng – như phẫu thuật liên quan đến gan mật, tụy tạng, hoặc dạ dày – tá tràng – có thể gặp phải hiện tượng nấc.
Sử dụng hóa chất độc hoặc dược phẩm
Một số loại thuốc hoặc hóa chất độc như thuốc an thần gây ngủ benzodiazepin, corticosteroid, hoặc thuốc điều trị bệnh Parkinson có thể dẫn đến tình trạng nấc cụt.
Sử dụng thuốc
Một số loại kháng sinh như fluoroquinolon (ciprofloxacin, ofloxacin, ciprobay, norfloxacin…) hoặc macrolid (erythromycin, roxithromycin…) cũng có thể gây ra nấc cụt.
Điều trị ung thư
Bệnh nhân có thể gặp phải tình trạng nấc khi phải sử dụng hóa chất trong điều trị ung thư, và trong trường hợp này, các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc nhằm làm giảm triệu chứng nấc.
Phân loại nấc cụt
Nấc cụt có thể được phân thành nấc cấp tính và nấc mạn tính.
- Nấc cấp tính thường chỉ diễn ra trong thời gian ngắn với tần số thấp (kéo dài vài giờ đến vài ngày).
- Nấc mạn tính lại là tình trạng nấc kéo dài xuyên suốt nhiều ngày, và thậm chí có thể kéo dài trong vài tháng, gây ra sự khó chịu, lo lắng, mất ngủ, mệt mỏi, và sụt cân.
Tác động của nấc cụt liên tục
Nấc cụt liên tục có thể nhiều lần trong ngày ảnh hưởng đến cuộc sống bình thường của người bệnh và có thể gây hại cho sức khỏe.
Nếu không xử lý sớm, nấc cụt kéo dài có thể dẫn đến một số biến chứng như sau:
- Mất ngủ, ngủ không sâu giấc, thức giấc vào ban đêm, về lâu dài dễ gây ra chứng rối loạn giấc ngủ;
- Căng thẳng, mệt mỏi, có thể dẫn đến kiệt sức và thậm chí trầm cảm;
- Khó nuốt, chán ăn, khó ăn, gây suy dinh dưỡng;
- Giảm cân do mất nước và mất cân bằng điện giải;
- Đối với bệnh nhân vừa trải qua phẫu thuật để trị các bệnh lý về thực quản và dạ dày, cơn nấc cụt có thể kéo dài thời gian lành vết thương, thậm chí tăng nguy cơ chảy máu hoặc nhiễm trùng hậu phẫu. Đối với một số bệnh nhân đã phẫu thuật vùng bụng, vùng ngực sau phẫu thuật, nấc cụt có thể làm đau vết mổ, làm vết mổ khó liền sẹo vì các cơn nấc kéo các cơ thành bụng;
- Có khả năng biến chứng thành trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) và rối loạn nhịp tim ở một số bệnh nhân.

Triệu chứng nấc cụt có thể nguy hiểm khi nào?
Phần lớn các trường hợp nấc cụt sẽ tự hết trong thời gian ngắn và không đòi hỏi điều trị. Tuy nhiên, nếu nấc cụt kéo dài hơn 48 giờ hoặc gây bất tiện lớn trong sinh hoạt và ăn uống hàng ngày thì cần đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị nấc cụt hiệu quả.
Ngoài ra, khi bệnh nhân gặp thêm những triệu chứng tiêu hóa như khó thở, đau bụng, nôn ói, sốt cao, ho ra máu, hoặc tắc nghẽn đường thở cùng lúc với nấc cụt, cần cấp cứu ngay lập tức.
Cũng nên đi khám ngay khi nấc cụt đi kèm các dấu hiệu thần kinh như suy nhược, nhức đầu, mất thăng bằng, và tê bì… để được điều trị kịp thời.
Phương pháp điều trị nấc cụt như thế nào?
Việc điều trị nấc cụt trở nên cực kỳ dễ dàng nếu xác định được nguyên nhân, nhưng sẽ rất khó khăn nếu không biết nguyên nhân chính xác.
Ví dụ, nếu các bệnh lý đường tiêu hóa gây nấc cụt, đặc biệt là bệnh thực quản và dạ dày – tá tràng kích thích cơ hoành, chúng ta cần điều trị tận gốc bệnh lý này. Trong trường hợp không tìm ra nguyên nhân, việc điều trị triệu chứng nấc là cần thiết.
Khi nấc cụt lần đầu, thay vì dùng thuốc, có thể áp dụng một số mẹo đơn giản mà hiệu quả như bịt mũi và nín thở, hít sâu rồi thở ra từ từ, hoặc uống nước lạnh từng ngụm từ từ để giảm nấc.

Một cách khác để trị nấc là dùng biện pháp tâm lý như tập trung vào điều gì đó thú vị như đấm bốc, bóng chuyền, hoặc xem bóng đá…
Theo Đông y, châm cứu cũng có thể giúp điều trị nấc một cách hiệu quả.
Các loại thuốc Tây y chữa nấc cụt cũng có khả năng gây nhiều tác dụng phụ, tương tác với thuốc khác và chống chỉ định, vì vậy không nên tự ý sử dụng thuốc mà không có sự chỉ định từ bác sĩ.
Nếu nỗ lực điều trị nhưng không có kết quả và các triệu chứng nấc ngày càng nghiêm trọng gây mệt mỏi, ảnh hưởng sức khỏe, phẫu thuật cắt dây thần kinh hoành là phương án cuối cùng.
Kết luận, không nên lơ là khi nấc cụt kéo dài. Hãy chú ý đến các triệu chứng kèm theo như đã nói trong bài viết và đến bệnh viện kiểm tra kịp thời.
Xem thêm:
- Cách bấm huyệt chữa nấc cụt hiệu quả
- Trào ngược dạ dày gây nấc cụt liên tục có đáng lo?
- Nấc cụt liên tục trong ngày có đáng lo không?