Nhiều người biết đến cây bạc hà, nhưng ít ai biết về củ bạc hà núi. Bạc hà núi, chỉ có ở vùng núi, có nhiều công dụng và thường được sử dụng trong các bài thuốc dân tộc.
Thông tin về củ bạc hà núi
Bạc hà núi, còn được gọi là cỏ vấp thơm hay bạc hà nam, thuộc họ cây bạc hà. Với mùi thơm và vị cay nồng, bạc hà núi được sử dụng trong nấu ăn và chế biến thảo dược.
Bạc hà núi mọc thành chùm, cao và rộng khoảng 30 – 50cm. Thân cây mọc đứng, gốc chuyển hóa gỗ, lá cây mọc đối xứng hình trái xoan, màu xanh sẫm và mềm mại. Lá bạc hà núi chứa nhiều limonene, menthone, pungeon và tinh dầu bạc hà. Những hoạt chất này mang lại mùi thơm đặc trưng và công dụng dược lý tuyệt vời.
Hoa bạc hà núi có màu tím nhạt, mọc thành chùy ở kẽ lá, có lông. Quả có 4 nang cứng, tách ra thành bốn mảnh với mỗi mảnh chứa một hạt. Hạt mất từ 7 đến 14 ngày để nảy mầm. Cây con có lá rất thơm, có thể phơi khô lá và hoa để sử dụng sau này.
Bạc hà núi là cây lâu năm, phát triển chậm, có thể trồng trong nhà hoặc ngoài trời. Cây phát triển mạnh vào mùa xuân hè và ra hoa vào mùa hè, quả già mở ra để giải phóng hạt.
Bạc hà núi có mặt ở Nhật Bản, Trung Quốc, Việt Nam và ở Việt Nam, nó được tìm thấy tại các tỉnh vùng núi giáp Trung Quốc như Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hải Dương, Bắc Giang…
Tác dụng của củ bạc hà núi
Bạc hà núi mang lại nhiều ích lợi cho sức khỏe. Người dân dùng bạc hà núi và các bộ phận của cây để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Tác dụng của củ bạc hà núi bao gồm:
- Kháng khuẩn: Cây bạc hà núi có tác dụng kháng khuẩn, đặc biệt là với trực khuẩn Bacillus subtilis.
- Chống ho: Nước sắc từ cây bạc hà núi giúp giảm ho hiệu quả.
- Cầm máu: Cao bạc hà núi giúp cầm máu, rút ngắn thời gian chảy máu. Người dân thường dùng thuốc chế từ củ bạc hà núi chữa các vết thương ở vật nuôi.
- Điều trị ho gà: Nước sắc từ cây bạc hà núi cho trẻ bị ho gà, sau ba ngày thấy triệu chứng giảm thiểu hoặc khỏi hẳn mà không có tác dụng phụ.
- Chống viêm: Chiết xuất ethanol từ củ bạc hà núi có thể chống viêm, và trở thành nguyên liệu cho các sản phẩm chống viêm.
- Hỗ trợ tiêu hóa: Bạc hà núi với tính mát lạnh giúp làm dịu hệ tiêu hóa, giảm triệu chứng khó tiêu và đầy hơi.
- Diệt côn trùng: Tinh dầu từ cây bạc hà núi diệt côn trùng, đặc biệt là mọt ngô Sitophilus zeamais.
- Giảm đau: Đặc tính chống viêm của bạc hà núi giúp giảm đau, nhất là đau đầu và đau bụng kinh nguyệt.
- Hỗ trợ hô hấp: Bạc hà núi thường được sử dụng để làm giảm nghẹt mũi và làmdịu cơn ho do khả năng tự nhiên trong việc thông mũi của nó.
- Chống bệnh bạch cầu: Hoạt chất Incanone, được chiết xuất từ cây bạc hà núi, có tác dụng kháng lại các tế bào bệnh bạch cầu ở người.
- Giảm căng thẳng: Mùi hương dễ chịu của bạc hà núi có thể giúp giảm căng thẳng và lo âu, tăng cường thư giãn và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Thuốc mỡ: Dầu ngâm bạc hà núi được trộn với sáp ong để tạo ra thuốc mỡ.
- Siro: Đun sôi một nắm lá bạc hà khô trong dung dịch đường một khoảng thời gian để tạo ra siro bạc hà núi.
- Dầu ngâm: Bạn có thể ngâm lá và hoa bạc hà núi trong bất kỳ loại dầu nào để làm dầu ngâm bạc hà núi.
Cây bạc hà núi vốn có mùi thơm nồng, nhưng khi vò nát, mùi càng thêm nồng hơn. Con người đã sử dụng bạc hà núi từ lâu để thêm vào các món ăn, tăng thêm hương vị. Người dân bản địa thường uống trà từ lá cây bạc hà núi vì các đặc tính chữa bệnh của nó. Một số công dụng bao gồm: điều trị loét miệng, ho, cảm lạnh, khó tiêu, bệnh nướu răng,…
Một số bài thuốc từ cây bạc hà núi
Nhiều bài thuốc từ cây bạc hà núi đã được lưu truyền trong dân gian và áp dụng, mang lại hiệu quả điều trị cao cho người bệnh, phổ biến như:
- Điều trị viêm dạ dày: Sử dụng 30g cây bạc hà núi đã phơi khô và 15g địa du, sắc lấy nước uống một lần mỗi ngày. Dùng liên tục trong 10 ngày sẽ thấy hiệu quả nhất định.
- Điều trị đau mỏi lưng: Dùng 40g cây bạc hà núi khô, cho vào ấm sắc thuốc và sắc vài lần, nước chắt ra trộn với một chén rượu rồi uống.
- Chữa ho gà: Nước sắc từ cây bạc hà núi khô được sử dụng như sau: trẻ em 1-3 tuổi dùng 30g, 3-5 tuổi dùng 45g, trẻ trên 5 tuổi dùng 60-100g/ngày.
- Điều trị mụn nhọt: Giã cây bạc hà núi tươi và đắp lên vết mụn nhọt.
- Thuốc cồn: Ngâm lá bạc hà tươi hoặc khô cắt nhỏ trong rượu ngũ cốc từ 4 đến 6 tuần. Sau đó lọc lấy chất lỏng và đặt ở nơi tối, khô để bảo quản.
- Pha trà: Sử dụng 1 đến 2 thìa cà phê lá bạc hà núi khô, ngâm trong nước sôi từ 5 đến 10 phút để tạo thành trà bạc hà núi. Trà này giúp giảm mệt mỏi, giảm đau, nhuận tràng, điều hòa kinh nguyệt,…
- Thuốc xua đuổi côn trùng: Cây bạc hà núi phơi khô, nghiền thành bột rồi rắc quanh nhà hoặc chà xát lên quần áo để xua đuổi côn trùng.
Qua bài viết trên, Tin tức Sức khỏe mong muốn chia sẻ đến bạn đọc những thông tin hữu ích về công dụng ít ai biết của củ bạc hà núi. Đây là một loại cây khá cứng cáp, sống được ở nhiều điều kiện khác nhau. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng loại dược liệu này để điều trị.
Xem thêm:Ăn bánh quy có béo không? Mẹo nhỏ ăn bánh quy mà không lo béo