Khám phá thông tin đầy bí ẩn về cây Tam thất bắc

Đôi nét về cây tam thất bắc

Tam thất bắc là loài cây thân thảo thuộc họ Ngũ gia bì, được đề cập trong sách “Những cây thuốc quý Việt Nam”. Theo truyền thuyết, cây này có tên tam thất bởi vì phải mất 3 năm từ khi gieo hạt mới ra hoa, và thêm 4 năm nữa, tổng cộng là 7 năm mới thu hoạch được củ.

Cây tam thất bắc có kích thước nhỏ, cao khoảng 50cm. Lá của cây có màu xanh đậm, hình mác với viền răng cưa và lông cứng trên hai mặt, mỗi lá gồm khoảng 3 – 7 lá chét. Hoa của cây mọc thành cụm màu xanh và nụ non có dược tính cao hơn hoa già. Khi chín, quả của tam thất chuyển sang màu đỏ, chứa 2 hạt hình cầu màu trắng. Củ tam thất bắc có màu đen xám, hình con quay, vỏ sần sùi nhiều mấu, vết sọc nhăn, và khá cứng. Bên trong củ đặc, màu vàng xám, có mùi thơm nhẹ và vị hơi ngọt đắng.

Cây tam thất bắc là dược liệu được đánh giá cao

Tam thất bắc là một thảo dược nổi tiếng trong Y học cổ truyền và cũng được Tây y ưa chuộng. Không chỉ xuất hiện trong nhiều bài thuốc, cây còn được dùng riêng biệt mà không cần kết hợp thảo dược khác.

Hai thành phần chính trong củ tam thất bắc là saponin và flavonoid. Cụ thể:

• Saponin: Dưỡng chất này giúp giảm đau và tiêu sưng. Saponin còn sản xuất ra ginsenosides – hợp chất có tác động tới hệ thần kinh, nội tiết, và hệ miễn dịch.
• Flavonoid: Thành phần này tăng cường sức đề kháng, giảm đau viêm, và làm chậm lão hóa tế bào,…

Công dụng của tam thất bắc

Một số lợi ích sức khỏe lớn của củ tam thất bắc bao gồm:

Tiêu ứ huyết, tiêu sưng, cầm máu

Phytochât có chứa trong tam thất bắc (như sắt, canxi,…) có khả năng tan huyết ứ đọng và bổ máu. Cây còn được xem là thuốc cầm máu hàng đầu. Tam thất bắc giúp phụ nữ sau sinh thay máu, tạo máu mới để phục hồi sức khỏe. Trong các trường hợp chấn thương hay tai nạn, cây giúp tẩy các tụ máu tồn ứ bên trong hiệu quả.

Các thành phần trong tam thất bắc giúp tan huyết ứ đọng, tăng cường bổ máu

Bổ máu

Củ tam thất bắc chứa nhiều dưỡng chất bổ dưỡng như: Sterol, acid amin, các nguyên tố vi lượng và đặc biệt là hợp chất saponin quý (Arasaponin A, Arasaponin B). Chúng có tác dụng bồi bổ cơ thể, phù hợp với các trường hợp suy nhược, thiếu máu, phụ nữ sau sinh, và người bị tai nạn hoặc mới ốm dậy.

Chống lão hóa

Hàm lượng cao saponin và flavonoid trong củ tam thất bắc giúp cơ thể hoạt động tốt hơn, chống oxy hóa và giảm thiểu sự lão hóa.

Phòng ngừa và điều trị ung thư

Không chỉ ngăn chặn sự lão hóa tế bào, saponin và flavonoid trong củ tam thất bắc còn hạn chế sự phát triển của các tế bào ung thư, khối u, đồng thời tăng cường sức đề kháng và kéo dài thời gian sống cho người bệnh.

Tác dụng điều hòa kinh nguyệt

Hoạt chất trong củ tam thất bắc giúp tăng cường hormon buồngtrứng có vai trò trong việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt cho phái nữ.

Ổn định đường huyết

Theo nghiên cứu, củ tam thất bắc chứa Saponin Rg1 với khả năng hạ đường huyết hiệu quả.

Tam thất bắc có khả năng điều hoà đường huyết rất hiệu quả

Tăng cường sức khỏe tim mạch

Trong củ tam thất bắc có chứa noto ginsenoside là dược chất quý giúp tăng khả năng chịu đựng của cơ thể, ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Bên cạnh đó, chúng còn có thể ức chế sự thẩm thấu của mao mạch và hạn chế tổn thương vỏ não do thiếu máu gây ra.

Cách sử dụng củ tam thất bắc

Dưới đây là những phương pháp sử dụng tam thất bắc thông dụng:

• Dùng trực tiếp: Rửa sạch rễ tam thất bắc, giã nát và đắp lên vết thương.
• Dùng sống: Củ tam thất bắc có thể ăn sống, thái lát ngâm rượu, hoặc phơi khô rồi nghiền thành bột để dùng với mật ong hoặc pha nước uống.
• Dùng chín: Có thể sao khô, sao với dầu thực vật hoặc hầm cùng các món ăn khác để đạt hiệu quả.

Lưu ý khi sử dụng tam thất bắc

Cũng như nhân sâm, có một số điểm cần chú ý khi sử dụng tam thất bắc:

• Việc sử dụng quá mức tam thất bắc không đưa lại lợi ích. Sử dụng sai cách hay dùng quá liều sẽ gây tác dụng phụ. Vì thế, không nên tự ý dùng tam thất bắc theo ý thích cá nhân.
• Người bị cảm mạo phong nhiệt hoặc cảm nóng không nên sử dụng tam thất bắc, vì có thể gây thêm nóng và các triệu chứng như mẩn ngứa, nổi mề đay…
• Phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt bị rong kinh nên thận trọng khi dùng củ tam thất vì nó có thể loại bỏ huyết ứ, làm tăng lưu thông máu dẫn đến chảy máu kinh nhiều.
• Phụ nữ mang thai không nên sử dụng tam thất vì nguy cơ gây động thai, sảy thai hoặc dị tật thai nhi do khả năng thúc đẩy tuần hoàn của nó.
• Tam thất có thể tương tác với một số thực phẩm như cá, hải sản, đậu tằm, thực phẩm lạnh, cay và chua, làm giảm hấp thu hoạt chất của củ và tăng nguy cơ dị ứng, kích ứng hoặc ngộ độc.
• Những người dị ứng với củ tam thất, sâm Mỹ, nhân sâm, trẻ em và người tiêu chảy không nên dùng loại dược liệu này.

Lưu ý khi dùng tam thất bắc để đảm bảo an toàn sức khỏe

Mặc dù tam thất bắc rất có lợi cho sức khỏe nhưng không nên tự ý dùng. Việc dùng không đúng mục đích, quá liều hoặc quá tần suất có thể gây ảnh hưởng sức khỏe. Để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng, hãy tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ trước khi dùng.

Nguồn: Tổng hợp