Khó thở có thể do gắng sức gây ra nhưng cũng có khả năng là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu nguyên nhân gây khó thở và biện pháp cần thực hiện để bảo đảm an toàn khi gặp phải tình trạng này.
Khó thở có thể xuất hiện một cách đột ngột hoặc phát triển từ từ. Có khi cơn khó thở qua nhanh nhưng cũng có khi kéo dài và gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Khi đối mặt với tình trạng này, bạn cần nắm được nguyên nhân gây khó thở, bệnh lý liên quan và các biện pháp ứng phó cần thiết.
Tình trạng khó thở là gì? Đối tượng nào dễ gặp khó thở?
Khó thở là tình trạng như thế nào? Khó thở thể hiện việc gặp rắc rối trong việc hít thở. Quá trình này khiến người mắc có cảm giác hụt hơi, ngột ngạt và cần gắng sức để thở. Nhiều người còn gặp triệu chứng như tức ngực, khò khè, thở nhanh, đổ mồ hôi nhiều, tim đập nhanh, da xanh tái, và giảm sự tỉnh táo.

Người khỏe mạnh thường thở từ 16 đến 20 lần mỗi phút. Nhưng với những ai khó thở, nhịp thở sẽ tăng lên và có thể gặp tình trạng thở nhanh và hụt hơi. Khó thở có thể xảy ra ở bất kỳ ai và bất kỳ lúc nào. Tuy nhiên, những nhóm đối tượng sau đây thường dễ bị khó thở hơn:
- Người đang làm việc hoặc vận động mạnh, chẳng hạn như lao động nặng, tập thể dục, hoặc di chuyển trên địa hình khó khăn,…
- Những trường hợp khó thở khi nằm là do các vấn đề về đường hô hấp.
- Người sống trong môi trường bí bách, ô nhiễm không khí thường xuyên gặp khó thở.
- Thời tiết khắc nghiệt với nhiệt độ quá lạnh hoặc quá loãng cũng gây khó khăn trong việc thở. Những người sống ở những nơi này có thể hay bị khó thở.
- Người thừa cân hoặc béo phì thường gặp khó thở.
Nguyên nhân thường gặp dẫn đến khó thở
Trước khi trả lời câu hỏi khó thở phải làm gì, chúng ta cần tìm hiểu những lý do gây ra tình trạng này. Nguyên nhân dẫn đến khó thở rất đa dạng và tùy thuộc vào khó thở cấp tính hay mãn tính mà khác nhau.
Các nguyên nhân phổ biến
Một vài nguyên nhân thường gặp gây khó thở bao gồm:
- Khi cơ thể ở trạng thái lo lắng, căng thẳng hoặc hồi hộp quá mức, khó thở tạm thời có thể xảy ra.
- Dị vật mắc kẹt trong đường hô hấp có thể ngăn cản dòng chảy của không khí, gây nên khó thở.
- Trường hợp dị ứng với thức ăn, hóa chất, phấn hoa, hoặc lông thú có thể làm sưng phù đường thở, dẫn đến khó thở.
- Người bị ngộ độc khí CO (Cacbon Monoxit) sẽ gặp triệu chứng khó thở cùng với buồn nôn, nhức đầu, tức ngực, co giật, mất ý thức,…
- Ở người thừa cân hoặc béo phì, cấu trúc mỡ quanh đường hô hấp có thể làm hẹp dễ tạo ra cảm giác khó thở.

Nguyên nhân bệnh lý gây khó thở
Khi tình trạng khó thở kéo dài trên 1 tháng, có khả năng nó đã trở thành mãn tính. Trong tình huống này, nguyên nhân có thể xuất phát từ bệnh lý và cách giải quyết cho vấn đề khó thở nên làm gì sẽ có nhiều sự thay đổi. Một số bệnh lý gây khó thở gồm có:
- Thiếu máu: Tình trạng này khiến tim và phổi phải nỗ lực cung cấp đủ máu và oxy cho cơ thể, dẫn đến áp lực lớn và gây khó thở.
- Khó thở ở người cao tuổi có thể liên quan đến các bệnh về tim mạch hay huyết áp như: Tăng huyết áp, viêm cơ tim, bệnh mạch vành, giãn cơ tim, suy tim, viêm màng tim,…
- Một số bệnh lý trực tiếp tác động đến phổi, gây ra khó thở bao gồm: Hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh phổi kẽ, thuyên tắc phổi do cục máu đông, vỡ phổi, viêm màng phổi, ung thư phổi, lao phổi, phù phổi, bệnh u hạt trên phổi,…
- Khó thở cũng xảy ra ở người bị thoát vị hoành do một phần dạ dày bị đẩy lên áp lực vào phổi.

Để đảm bảo an toàn, khó thở nên xử lý thế nào?
Những người thường xuyên gặp khó thở hay có tình trạng khó thở mãn tính cần tìm hiểu khó thở nên làm gì nhằm bảo vệ sức khỏe một cách tự chủ. Với khó thở nhẹ mới xảy ra, người bệnh có thể sử dụng các cách trị khó thở tại nhà như sau:
Nghỉ ngơi ở tư thế thoải mái
Khi cảm thấy khó thở, điều quan trọng là người bệnh cần chọn tư thế nghỉ ngơi tối ưu nhất. Cụ thể:
- Ngồi thả lỏng vai, tay để trên đùi, ngực hơi ưỡn ra trước và lưng giữ thẳng. Ngoài ra, lựa chọn dựa lưng vào tường, cơ thể thả lỏng và đầu hơi cúi về trước cũng là tư thế tốt. Điều này làm giảm áp lực ở ngực giúp dễ thở hơn.
- Nằm nghỉ nhẹ nhàng với gối kê cao có độ dốc từ 30 – 60 độ.
Hít sâu và kiểm soát nhịp thở
Nếu bị khó thở và thở nông, bạn nên cải thiện nhịp thở bằng cách thực hiện thở sâu. Có thể chọn ngồi hoặc nằm để tập thở. Đặt một tay lên ngực và tay còn lại trên bụng để cảm nhận nhịp thở rõ ràng hơn. Hít vào qua mũi để bụng căng phồng, sau đó thở ra chậm rãi qua miệng làm bụng xẹp xuống hết mức có thể. Thực hiện bài tập này trong 10 phút giúp nhịp thở trở lại bình thường.

Xông mũi giúp dễ thở hơn
Bạn nên làm gì khi khó thở là do các bệnh lý hô hấp? Lời khuyên từ chuyên gia chính là xông mũi với tinh dầu. Tinh dầu bạc hà và tinh dầu tràm trà là sự lựa chọn lý tưởng. Chúng sẽ đi theo hơi nước vào đường hô hấp, thông thoáng đường thở và chứa các thành phần kháng khuẩn, ngăn viêm hỗ trợ giảm triệu chứng của bệnh.
Sử dụng thực phẩm để cải thiện khó thở
Một số thực phẩm có lợi cho người bị khó thở bao gồm gừng, sả và cà phê. Caffeine được khoa học chứng minh có khả năng làm giãn phế…
quản có cấu trúc giống methylxanthines. Cả gừng và sả đều chứa tinh dầu tự nhiên có các tác dụng như mở rộng đường thở, kháng khuẩn ngừa viêm và tăng sức đề kháng. Uống một tách trà gừng ấm hoặc trà sả ấm hàng ngày sẽ giúp giảm triệu chứng khó thở.
Chữa khó thở theo từng bệnh lý
Đối với người bị hen suyễn, việc luôn mang theo bình xịt giãn phế quản là cần thiết để sử dụng khi cơn hen xảy ra. Ngoài ra, việc khó thở do các bệnh lý nghiêm trọng khác yêu cầu phương pháp điều trị khác nhau. Khó thở kéo dài cần được kiểm tra y tế để phát hiện sớm các bệnh lý liên quan. Chỉ khi những căn bệnh này được điều trị dứt điểm, tình trạng khó thở mới có thể ngăn chặn tái phát.

Khi đã biết nguyên nhân gây khó thở, bạn sẽ có tâm lý bình tĩnh hơn khi xử lý cơn khó thở tại nhà. Nếu cơn khó thở xuất hiện một cách đột ngột và dữ dội kèm theo triệu chứng như buồn nôn, ngất xỉu, tím tái, không thể nói chuyện, cần phải đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay lập tức. Những trường hợp khó thở có thể yêu cầu cấp cứu kịp thời để tránh tình trạng đe dọa tính mạng.
Qua bài viết này, Tin tức Sức khỏe hy vọng bạn đã biết được nguyên nhân thường gặp nhất gây khó thở là gì và nên làm gì khi gặp khó thở để ổn định lại nhịp thở. Nhịp thở là một trong những dấu hiệu sinh tồn hết sức quan trọng của con người cùng với huyết áp, mạch, chỉ số bão hòa oxy trong máu và nhiệt độ cơ thể. Vì thế, ngay cả khi khỏe mạnh, bạn cũng đừng quên theo dõi nhịp thở.
Xem thêm:
- Nghẹt thở: Cách nhận biết và sơ cứu kịp thời
- Làm thế nào để phát hiện hơi thở nông, ngắn, nhanh?