Nhận Biết Dấu Hiệu Chấn Thương ACL và Phương Pháp Điều Trị Hiệu Quả

ACL (dây chằng chéo trước) là một phần quan trọng giúp duy trì sự ổn định cho khớp khối. Khi chuyển hướng đột ngột, dây chằng này có thể bị đứt từng phần hoặc hoàn toàn, dẫn đến mất ổn định cho đầu gối, rách sụn chêm, hoặc thậm chí thoái hóa khớp nặng nề. Việc nhận diện những dấu hiệu và tìm kiếm phương pháp điều trị thích hợp là rất quan trọng để phòng tránh các biến chứng ngoài mong muốn từ chấn thương ACL.

Chấn thương ACL (dây chằng chéo trước) là gì?

Dây chằng chéo trước (Anterior cruciate ligament – ACL) là dải mô mềm giữ nhiệm vụ kết nối xương đùi với xương ống chân, duy trì sự ổn định của các xương ở đầu gối. Đồng thời, ACL đảm bảo không có chuyển động hướng trước không mong muốn của xương ống chân và hỗ trợ ổn định phương hướng chuyển động khác như góc và xoay của khớp gối.

Tình trạng đứt dây chằng chéo trước xảy ra khi dây chằng chịu căng quá mức trong những tình huống vận động đột ngột như vấp té, ngã, hoặc khi tiếp đất không đúng kỹ thuật sau khi nhảy. Va chạm mạnh vào đầu gối, hoặc các tai nạn lao động, giao thông cũng có thể dẫn đến chấn thương dây chằng…

Đây được coi là loại chấn thương thường xuyên xảy ra trong nhiều môn thể thao, đặc biệt là bóng đá. Số liệu thống kê cho thấy đa phần các chấn thương ACL là đứt hoàn toàn. Khoảng 50% số ca chấn thương ACL cũng đi kèm với tổn thương các khu vực khác của đầu gối như dây chằng bên, sụn chêm…

Điều thú vị là nguy cơ đứt dây chằng chéo trước ở phụ nữ cao hơn so với nam giới, vì kích thước xương chậu của phụ nữ lớn hơn, dẫn đến góc xương lớn hơn và áp lực lớn hơn lên dây chằng trong các cử động xoắn.

Dấu hiệu nhận biết

Người bị đứt dây chằng chéo trước thường nghe thấy âm thanh “nổ” hoặc cảm nhận khớp gối kêu lục cục khi cử động. Nhưng không phải lúc nào triệu chứng này cũng xuất hiện với mọi chấn thương ACL. Một vài dấu hiệu có thể kể đến như:

• Đau nhức: Người bệnh có thể cảm nhận cơn đau dọc theo khớp gối, càng đau hơn khi nỗ lực đứng thẳng do áp lực tăng lên vùng đó hơn thường lệ.

Sưng tấy quanh đầu gối: Triệu chứng này thường xuất hiện trong vòng 24 giờ đầu sau khi chấn thương xảy ra.

Di chuyển, đi lại khó khăn: Người bệnh có cảm giác khớp gối lỏng lẻo hơn so với bình thường, gặp khó khăn khi đứng thẳng hoặc di chuyển.

Có những trường hợp chấn thương ACL gây ra các triệu chứng nhẹ hoặc dù đã đứt ACL nhưng vẫn có thể đi lại bình thường, khiến người bệnh không nhận thức được rằng mình đã gặp chấn thương. 

Khi bỏ qua hoặc điều trị các chấn thương không đúng cách, có thể dẫn đến những biến chứng như: viêm khớp gối, teo cơ, hay thoái hoá khớp gối… Vì vậy, khi xuất hiện dấu hiệu bất thường ở đầu gối, cần đến cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị chính xác.

Phương pháp điều trị

Khi xác định bị đứt dây chằng chéo trước, cần thực hiện các biện pháp hồi phục chức năng cho ACL, bao gồm:

Sơ cấp cứu tại chỗ

Khi có triệu chứng chấn thương, việc sơ cấp cứu ban đầu cần thực hiện ngay. Đầu tiên hãy chườm lạnh cho vùng đầu gối càng nhanh càng tốt. Sau đó, kê cao chân và cho người bệnh ngồi nghỉ ngơi không tác động lực lên đầu gối. 

Khi cơn đau giảm, có thể dùng băng thun để nén nhẹ và dụng cụ nẹp cố định đầu gối. Nhẹ nhàng chuyển động người bệnh đến bác sĩ để có kiểm tra và điều trị kịp thời.

Điều trị bảo tồn

Các trường hợp có thể áp dụng điều trị bảo tồn gồm:

• Khi dây chằng chéo trước không bị đứt hoàn toàn, và khớp gối vẫn còn chắc chắn;
• Chấn thương ACL ở người lớn tuổi;
• Trẻ em bị đứt dây chằng chéo trước nhưng vẫn còn sụn phát triển.

Người bệnh sẽ được băng ép khớp và nghỉ ngơi nhiều, chườm đá thường xuyên nhằm giảm sưng, đau, và ngăn ngừa nhiễm trùng. 

Ngoài ra, có thể sử dụng các phương pháp vật lý như siêu âm, laser để giảm đau, giảm sưng và kích thích cơ bắp, hỗ trợ hồi phục. Sau đó, người bệnh sẽ cần tập luyện gia cố chức năng để tăng cường sức mạnh và bền vững cho dây chằng và khớp gối.

Phẫu thuật

Qua kiểm tra và kết quả xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ sẽ quyết định có cần phẫu thuật hay không. Phẫu thuật dây chằng chéo trước thường áp dụng cho những người bệnh trẻ tuổi hoặc vận động viên muốn tiếp tục sự nghiệp. Phẫu thuật giúp dây chằng nhanh được chữa lành, đặc biệt khi đứt hoàn toàn. Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần tập vật lý trị liệu để hồi phục sau quá trình phẫu thuật dây chằng chéo trước.

Nếu bệnh nhân cảm thấy đau dữ dội, bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc giảm đau để ngăn chặn các triệu chứng. Những thuốc giảm đau có đặc tính kháng viêm thường đem lại hiệu quả cao trong việc giảm đau và sưng tại khu vực đầu gối. Tuy nhiên, việc lạm dụng hoặc sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây hậu quả không tốt cho sức khỏe của người bệnh. Do đó, bạn không nên tự ý mua thuốc và chỉ sử dụng khi bác sĩ đã có chỉ định cụ thể.

Mặc dù chấn thương là điều không ai mong muốn, nhưng khi gặp phải, hãy hiểu rõ các dấu hiệu cũng như phương pháp điều trị chấn thương dây chằng chéo trước (ACL) để đưa ra quyết định tốt nhất cho cơ thể. 

Hồi phục sau chấn thương là quá trình không hề đơn giản, yêu cầu sự tận tụy từ người điều trị và cần có sự kiên nhẫn cũng như quyết tâm từ người bệnh. Để tránh khỏi những chấn thương không mong muốn, cần thực hiện đầy đủ các bài giãn cơ và khởi động trước khi hoạt động, đồng thời sử dụng các dụng cụ bảo vệ phù hợp để bảo vệ cơ thể và sức khỏe của bạn.