Sida: Triệu chứng, nguy hiểm và cách phòng tránh bệnh

Hàng thập kỷ trước, bệnh sida là một căn bệnh vô cùng đáng sợ, mắc bệnh này chẳng khác nào mang theo “lưỡi hái tử thần”. Ngày nay, thuật ngữ sida ít được sử dụng hơn, khiến nhiều người tự hỏi sida thực sự là gì. Nếu bạn cũng cảm thấy bệnh này nghe có phần xa lạ, hãy cùng Tin tức Sức khỏe tìm hiểu nhé!

Bệnh sida là gì?

Thực ra, sida chính là HIV/AIDS. Cách gọi sida phổ biến từ thập niên 90 ở nước ta. Bệnh do virus Human Immunodeficiency Virus (HIV) gây ra và gây suy giảm miễn dịch mắc phải.

Khi virus HIV xâm nhập vào cơ thể, nó sẽ nhanh chóng nhân lên và tấn công hệ miễn dịch (bao gồm đại thực bào và tế bào lympho) của con người. Khi các đại thực bào và tế bào bảo vệ bị tổn thương, hệ miễn dịch sẽ suy giảm, tạo điều kiện cho các vi sinh vật gây hại khác xâm nhập và tấn công cơ thể dễ dàng hơn. Đây chính là lý do sida hay HIV còn gọi là “bệnh cơ hội”.

Mặc dù y học đang ngày càng phát triển, nhưng các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra phương pháp chữa trị dứt điểm căn bệnh thế kỷ này. Bệnh nhân có thể sử dụng các thuốc kháng virus như Thuốc Tenofovir Stada 300mg để điều trị nhiễm HIV-1. Nếu không được điều trị tốt, người bệnh có thể không sống quá 3 năm.

Đường lây truyền bệnh sida

Như chúng ta đã biết, sida do virus HIV gây ra. Điều đặc biệt là virus này không tồn tại ổ dịch trong tự nhiên và nguồn lây duy nhất là từ người nhiễm bệnh. Vậy virus này lây từ người sang người như thế nào? Có 3 con đường lây chủ yếu của sida:

Lây qua máu và các sản phẩm liên quan đến máu qua:

• Dùng chung bơm kim tiêm, bơm kim chuyền với người bệnh.
• Các dụng cụ y tế dính máu của người nhiễm bệnh.
• Dùng chung dao cạo râu, kim xăm, kim châm cứu,… với người bị nhiễm HIV.
• Vết thương hở tiếp xúc với máu của người bệnh cũng có thể gây lây nhiễm.

Lây qua đường tình dục: Quan hệ tình dục không an toàn với người mắc HIV.

Lây từ mẹ sang con qua 4 con đường:

• Lây qua nhau thai từ mẹ sang con.
• Lây qua dịch âm đạo, nước ối.
• Máu của mẹ dính vào vết thương hở hoặc niêm mạc của trẻ.
• Lây qua sữa mẹ.

Tuy nhiên, thực tế đã ghi nhận không ít trường hợp mẹ bị nhiễm HIV sinh con ra lại hoàn toàn khỏe mạnh. Điều này làm nhiều người ngạc nhiên khi tìm hiểu sida là gì.

Với những con đường lây như trên, những người có nguy cơ mắc sida cao hơn gồm:

• Người điều trị bệnh nhưng không tuân thủ đúng liều lượng thuốc.
• Bệnh nhân tự ý dừng sử dụng thuốc mà không có bác sĩ tư vấn.
• Người hiến máu hoặc hiến các bộ phận trên cơ thể.
• Người dùng ma túy hoặc nhiều chất kích thích.
• Người thích ăn thực phẩm sống.

Triệu chứng bệnh sida

Bệnh sida phát triển qua các giai đoạn khác nhau, và mỗi giai đoạn lại biểu hiện thành một triệu chứng riêng biệt. Cụ thể là:

Giai đoạn nhiễm trùng tiên phát

Đây là giai đoạn khi virus HIV mới xâm nhập vào cơ thể. Virus bắt đầu phát triển nhanh chóng. Sau khoảng 2-4 tuần bị phơi nhiễm, bệnh nhân sẽ xuất hiện những dấu hiệu đầu tiên như:

• Sốt kèm phát ban, nổi…

hạch.

• Người bị mắc bệnh viêm họng.
• Triệu chứng như đau đầu và đau cơ.
• Thường xuyên buồn nôn, gan và lách sưng, cùng với việc sút cân nhanh chóng.

Những triệu chứng này thường xuất hiện từ 1 tuần đến 1 tháng. Đáng chú ý, các triệu chứng này thường không rõ ràng, dễ gây nhầm lẫn với các bệnh đơn giản khác, khiến người bệnh có thể chủ quan và không đi khám sớm.

Giai đoạn mãn tính

Trong quá trình tìm hiểu sida là gì, bạn sẽ nhận ra giai đoạn mãn tính là giai đoạn tiếp theo của bệnh. Lúc này, một lượng lớn virus HIV bị tác động bởi hệ miễn dịch của cơ thể. Người bệnh chuyển sang nhiễm trùng mãn tính, còn được gọi là giai đoạn bệnh tiềm ẩn.

Giai đoạn này có thể kéo dài từ vài tuần đến vài năm, thậm chí có những trường hợp kéo dài đến 20 năm. Đây chính là thời điểm mà bệnh nhân có thể lây nhiễm bệnh cho người khác. Triệu chứng rõ ràng nhất là các hạch bạch huyết thường xuyên bị viêm do các tế bào lympho trong hạch bạch huyết phải “bắt giữ” virus để bảo vệ cơ thể.

Giai đoạn AIDS

Trong giai đoạn này, virus đã sinh sôi và “vô hiệu hóa” các đại thực bào và tế bào lympho. Các vi sinh vật khác sẽ dễ dàng tấn công và gây bệnh. Tình trạng suy giảm miễn dịch ở người bị sida thường đi kèm với nhiễm nấm Candida species ở miệng, viêm phổi do nấm và bệnh lao.

Khi virus herpes bùng phát, nó có thể gây ra zona thần kinh hoặc thậm chí là ung thư hạch bạch huyết. Bệnh nhân cũng đối mặt với nhiều tình trạng nhiễm trùng và bị sút cân nhanh chóng. Cuối cùng, các bệnh nhiễm trùng có thể dẫn đến tử vong.

Biện pháp phòng ngừa sida

Theo các thống kê, số lượng người nhiễm HIV ở Việt Nam ngày càng tăng và trẻ hóa. Căn bệnh nguy hiểm này không chỉ ảnh hưởng đến tính mạng của người mắc phải mà còn mang đến những hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội. Do đó, mỗi người cần chủ động phòng bệnh để bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách:

• Quan hệ tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su, tránh quan hệ bừa bãi với nhiều bạn tình.
• Không sử dụng các chất gây nghiện, đặc biệt là ma túy.
• Tránh tiếp xúc với những người nghiện ngập hoặc tránh đến những khu vực tập trung người nghiện.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm nhất có thể.
• Những người thuộc nhóm nguy cơ cao (chẳng hạn như người có quan hệ đồng tính nam,…) nên chủ động sử dụng thuốc kháng virus hoặc tiêm vắc xin HIV để ngăn ngừa lây nhiễm bệnh.

Hy vọng các thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ sida là gì. Bất kể ai khi nghi ngờ bản thân nhiễm virus HIV không nên che giấu, mà cần chủ động đến các cơ sở y tế để được xét nghiệm sàng lọc. Áp dụng mọi biện pháp phòng bệnh cũng là cách mà mỗi chúng ta có thể chung tay xây dựng một xã hội khỏe mạnh, không HIV.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Medlatec