Hạt kỷ tử, bao gồm cả loại hắc kỷ tử và câu kỷ tử, là một loại hạt khi dùng đúng cách sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Với độ phổ biến và giá trị dinh dưỡng cao, hạt kỷ tử đã trở thành một thành phần không thể thiếu trong nhiều món ăn và đồ uống như trà, bánh ngọt, mứt và nhiều món ăn truyền thống khác.
Hãy cùng tìm hiểu thêm về các lợi ích đa dạng mà hạt kỷ tử mang đến qua bài viết dưới đây. Chúng tôi sẽ tổng hợp tất cả những hiệu quả đáng ngạc nhiên mà hạt kỷ tử có thể đem lại cho sức khỏe của bạn.
Tổng quan về hạt kỷ tử
Hạt kỷ tử, một dược liệu cung cấp bổ huyết trong y học đông y, thường được dùng để bồi bổ cơ thể. Hiện nay, có hai loại hạt kỷ tử phổ biến là hắc kỷ tử và câu kỷ tử.
Câu kỷ tử
Câu kỷ tử là một loại dược thảo quý hiếm, có xuất xứ từ Trung Quốc, đặc biệt ở các tỉnh Vân Nam, Quảng Đông và Quảng Tây. Cây câu kỷ tử có chiều cao từ 0.5 đến 1.5 mét, mọc thẳng đứng và có nhiều nhánh. Cành câu kỷ tử mảnh mai, có gai rải rác. Lá của cây có hình dạng mũi mác, nhỏ và nhẵn, mọc rời rạc.
Hoa kỷ tử mọc ở kẽ lá, thường mọc đơn lẻ nhưng đôi khi cũng mọc thành chùm. Hoa có màu đỏ và tạo thành quả nhỏ, có hình dáng dài, màu đỏ cam và đỏ thẫm khi chín. Cây kỷ tử nở hoa từ tháng 6 đến 9 và cho quả từ tháng 7 đến 10 hàng năm.

Hắc kỷ tử
Hắc kỷ tử, còn gọi là kỷ tử đen, là cây thuộc họ cà, có nguồn gốc từ vùng Ningxia Hui ở cao nguyên Tây Tạng. Thân cây hắc kỷ tử màu nâu và lá nhỏ với nhiều gai. Khi quả chín, nó có màu đen, da nhẵn bóng, tròn và lớn hơn quả kỷ tử đỏ. Đây là một thảo dược quý đã được sử dụng hàng ngàn năm. Điều độc đáo ở loại cây này là khả năng biến đổi màu sắc nước khi pha trà từ quả kỷ tử đen, nước sẽ có màu xanh lam, hồng nhạt hoặc tím xanh đẹp mắt.

Hạt kỷ tử có tốt không?
Dùng hạt kỷ tử mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, dưới đây là một số tác dụng của hạt kỷ tử:
Câu kỷ tử
Hạt câu kỷ tử chứa nhiều chất như vitamin B1, B2, vitamin C, các loại axit amin, canxi, sắt, photpho, carotene… Dưới đây là một số tác dụng chính của câu kỷ tử:
- Tăng cường miễn dịch: Câu kỷ tử giúp củng cố hệ thống miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh do vi sinh vật gây ra.
- Bổ huyết: Các nghiên cứu chỉ ra rằng câu kỷ tử có thể tăng quá trình tạo máu, giúp giảm tình trạng thiếu máu.
- Chống oxy hóa và làm chậm lão hóa: Câu kỷ tử giúp giảm mỡ máu, chống oxy hóa và làm chậm quá trình lão hóa. Nó cũng bảo vệ tế bào gan, ngăn ngừa tích tụ chất béo trong gan và thúc đẩy tái sinh tế bào gan. Thành phần cerebroside trong câu kỷ tử cũng giúp bảo vệ tế bào gan chống độc tố.
- Tốt cho mắt: Các thành phần trong câu kỷ tử có tác dụng tích cực cho mắt, giúp cải thiện tầm nhìn và giảm thiểu hiện tượng oxy hóa gây mờ mắt.
Theo y học cổ truyền, câu kỷ tử có vị ngọt, hơi chua và có tác dụng bổ huyết, bổ can thận, an thần
và làm mắt sáng hơn. Chúng được sử dụng để khắc phục các triệu chứng như hoa mắt chóng mặt, đau lưng do suy thận, đau thắt lưng, di tinh, mỏi mắt và đau mắt đỏ.

Hắc kỷ tử
Nghiên cứu cho thấy, trong quả hắc kỷ tử có hàm lượng OPCs (Oligomeric Proanthocyanidins) rất cao – một loại bioflavonoid được coi là cao nhất trong tự nhiên. OPCs có trong một số loại quả, rau và vỏ cây, và chúng mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng cho cơ thể. Khả năng chống oxy hóa của OPCs cực kỳ mạnh mẽ, cao gấp 20 lần vitamin C và gấp 50 lần vitamin E.
Hắc kỷ tử là nguồn protein dồi dào với 18 axit amin khác nhau, cùng nhiều chất khoáng như kẽm, sắt, phốt pho và vitamin B2. Nó cũng chứa các chất như beta caroten, lutein và lycopene. Với những thành phần này, quả hắc kỷ tử có nhiều tác dụng như:
- Tăng cường hệ thống miễn dịch và chống ung thư: Chất chống oxy hóa tự nhiên OPCs trong hắc kỷ tử có tác dụng tăng cường hệ thống miễn dịch và giới hạn sự hình thành ung thư. Nó giúp giảm thiểu tổn thương tế bào do viêm nhiễm và oxy hóa từ các gốc tự do. Hắc kỷ tử đặc biệt tốt trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.
- Tốt cho mắt: Hàm lượng cao các loại carotenoid và OPCs giúp quả hắc kỷ tử có lợi cho mắt. Các chất này cải thiện thị lực và giảm nguy cơ xuất huyết mao mạch, đặc biệt tốt cho những người sử dụng mắt nhiều như lái xe ban đêm hoặc làm việc với máy tính. OPCs đã được sử dụng ở Pháp để điều trị võng mạc tiểu đường.
- Hạn chế hình thành mảng xơ vữa: OPCs giúp chống lại quá trình hình thành các mảng xơ vữa động mạch bằng cách ngăn chặn sự oxy hóa của cholesterol LDL, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. Hắc kỷ tử thúc đẩy sự lưu thông máu, có tác động tích cực đến hệ mạch máu.
- Làm đẹp da: OPCs trong quả hắc kỷ tử giúp kiểm soát hoạt động của gốc tự do, góp phần tái tạo tế bào và làm da mịn màng, giảm sẹo. Thoa nước sắc hắc kỷ tử lên mặt có thể giúp làm giảm thâm, làm sáng da và giảm sưng viêm do mụn.
- Tốt cho hệ thần kinh: Các chất chống oxy hóa trong quả kỷ tử đen bảo vệ hệ thần kinh bằng cách ngăn chặn quá trình oxy hóa của các dây thần kinh trong não, bảo vệ tế bào thần kinh khỏi các yếu tố có hại.
Y học cổ truyền nhận định hắc kỷ tử có hương vị ngọt, có tác dụng bổ thận, bổ máu và cải thiện tình trạng thị lực. Loại quả này đã được áp dụng từ lâu để chữa trị các vấn đề như thiếu máu, suy thận gây đau nhức xương, mệt mỏi, di tinh, chóng mặt, mắt mờ và các vấn đề liên quan đến thị lực.

Cách dùng hạt kỷ tử
Câu kỷ tử
Kỷ tử khô có thể thêm vào các món hầm khi nấu chung với thức ăn. Thường được kết hợp với các loại thuốc bổ khí huyết như thục địa, hoàng kỳ, đại táo,… để tăng cường hiệu quả. Kỷ tử thường được sử dụng trong các đơn thuốc sắc để bổ huyết.
Liều lượng khuyến cáo mỗi ngày từ 8 đến 20g.
Hắc kỷ tử
Bạn có thể sử dụng hắc kỷ tử bằng cách pha trà hoặc ngâm rượu để uống. Nó cũng có thể được thêm vào các món ăn như hầm, súp, canh,… Tuy nhiên, không để quả hắc kỷ tử quá lâu để tránh giảm tác dụng.
Liều dùng nên từ 8 đến 20g hắc kỷ tử mỗi ngày.
Với nhiều lợi ích về dinh dưỡng và sức khỏe, hạt kỷ tử đã trở thành lựa chọn phổ biến trong chế độ ăn uống và chăm sóc sức khỏe của nhiều người. Với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, hỗ trợ miễn dịch, bảo vệ mắt, ngăn chặn mảng xơ vữa và làm đẹp da, hạt kỷ tử chứng minh được giá trị trong việc duy trì sức khỏe và chống lão hóa.