Loài rắn nào tại Việt Nam nổi danh là kẻ độc nhất và được gọi là “mìn sống”? Thay vì cố gắng trốn chạy khi gặp con người, loài rắn hiểm độc này bình tĩnh nằm yên và sẵn sàng tấn công nếu ai đó vô tình bén mảng hoặc đạp phải chúng.
Loài rắn nào độc nhất Việt Nam?
Để xác định loài rắn hiểm độc nhất Việt Nam, cần liệt kê một số loài rắn độc như rắn hổ đất, rắn hổ mèo, rắn hổ mang chúa, rắn cạp nia, rắn cạp nong, rắn lục đuôi đỏ, rắn chàm quạp, rắn lục sừng, rắn lục đầu bạc, và rắn biển sừng,… Vậy, từ các loài đã nêu, loài nào được gọi là “mìn sống” và độc nhất Việt Nam?
Chàm quạp (Calloselasma rhodostoma), còn có tên khác như rắn lục nưa, rắn cà tênh, rắn lục Malaysia, thuộc họ rắn lục, là một trong những ứng cử viên hàng đầu cho danh hiệu “Loài rắn nào độc nhất Việt Nam?”.
Khi trưởng thành, loài rắn này thường dài từ 70 đến 90cm, nhưng cũng có thể lên tới 1m. Các con cái thường to lớn hơn con đực. Rắn chàm quạp có đầu lớn hình tam giác và cổ phân biệt rõ rệt.
Đặc trưng nổi bật của loài rắn này là trên lưng có các hoa văn tam giác nâu, tạo hình giống cánh bướm. Thân chúng thường có màu vàng xám hoặc nâu, rất khó phát hiện khi nằm trong đống lá khô.
Nhờ những đặc điểm này, rắn chàm quạp dễ dàng nhận dạng, giúp mọi người tránh xa khi gặp chúng.
Rắn chàm quạp phổ biến ở Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Campuchia và một số khu vực của Indonesia.
Tại Việt Nam, rắn chàm quạp chủ yếu ở Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ như Bình Thuận, Ninh Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu và Núi Cấm – An Giang.
Tại sao chúng được gọi là “mìn sống”?
Rắn chàm quạp thường sinh sống ở các vùng rừng trồng như cao su, tràm, bạch đàn, và các vùng đất nông nghiệp bỏ hoang có nhiều cỏ mọc hay tại khu vực vườn cây ăn trái. Đôi khi, chúng cũng xuất hiện ở các khu vực đông dân cư, bởi thức ăn ưa thích của chúng là chuột.
Rắn chàm quạp thường ẩn mình dưới đống lá khô. Chúng rất khó phát hiện trong môi trường có nhiều lá khô, đặc biệt là trong các vùng trồng trọt nhờ màu sắc của cơ thể. Ngoài ra, chúng có thể được tìm thấy dưới các hốc cây hay tảng đá…
Khác với nhiều loài rắn khác, ngay cả loài rắn độc có xu hướng lẩn trốn khi gặp con người, rắn chàm quạp lại thường nằm im cuộn tròn trong đống lá khô thay vì bỏ chạy. Khi có người đi ngang qua hoặc chạm phải, chúng sẽ cắn và sau đó lại cuộn tròn im lặng, sẵn sàng tấn công thêm lần nữa.
Chính hành vi này, tức là nằm yên để tự vệ thay vì chạy trốn khi thấy nguy hiểm, là lý do tại sao rắn chàm quạp được mệnh danh là “mìn sống”.
Mức độ độc của loài rắn này ra sao?
Rắn chàm quạp nổi tiếng là một loài rắn cực kỳ nguy hiểm do sở hữu nọc độc chứa các enzyme có khả năng làm tổn thương tế bào và gây độc máu. Nọc độc của loại rắn này có thể tấn công mô và hồng cầu, dẫn đến những triệu chứng nặng nề như đau đớn, xuất huyết gây thiếu máu.
Khi bị cắn bởi rắn chàm quạp, các loài mồi nhỏ như chuột, chim thường sẽ bị xuất huyết và tử vong nhanh chóng. Với con người, vết cắn từ rắn chàm quạp có thể dẫn đến sưng tấy, phù nề, bầm máu, và nhiều dấu hiệu khác. Nếu không được cấp cứu kịp thời, vết cắn có thể gây ra đau đớn cực độ và dẫn đến hoại tử mô xung quanh khu vực bị thương.
Trong trường hợp bị rắn chàm quạp cắn, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến bệnh viện để dùng huyết thanh kháng nọc. Đây là biện pháp cứu chữa hiệu quả và đúng đắn nhất để ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng do nọc độc gây ra. Việc đưa nạn nhân nhập viện và điều trị kịp thời sẽ cứu sống và giảm thiểu hậu quả. Nếu đưa nạn nhân nhập viện muộn, có thể gây hoại tử mô và có thể phải cắt bỏ khớp hoặc chi để điều trị. Trong trường hợp nặng, tiên lượng có thể dẫn đến tử vong.
Khi sơ cứu người bị rắn cắn, đặc biệt là rắn chàm quạp, không nên áp dụng các biện pháp sơ cứu dân gian như rạch vết cắn, nặn, hút máu hoặc đắp lá thuốc. Đặc biệt, không nên buộc garo vùng bị cắn vì có thể làm tình trạng hoại tử mô nghiêm trọng thêm. Thay vì vậy, nạn nhân nên được chuyển đến bệnh viện ngay lập tức để cấp cứu và điều trị chuyên sâu.
Tóm lại, loài rắn nào được coi là độc nhất Việt Nam và mang biệt danh “mìn sống”? Câu trả lời là rắn chàm quạp. Khi bị rắn chàm quạp cắn, điều hết sức quan trọng là phải đưa nạn nhân tới bệnh viện ngay lập tức để được điều trị bằng huyết thanh kháng nọc. Sử dụng các phương pháp sơ cứu dân gian không được khuyến khích vì có thể làm tăng nguy cơ hoại tử. Biết nhận diện và tránh xa các khu vực có nguy cơ có rắn, cũng như cách ứng phó khi bị cắn, là rất quan trọng để bảo vệ bản thân và giảm thiểu thiệt hại.