Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể nhằm đẩy các chất gây hại như bụi bẩn và dị vật ra ngoài. Trong trường hợp trẻ ho khi trời lạnh nhưng ít, không kèm sốt hay nôn trớ, trẻ vẫn ăn ngủ và chơi đùa bình thường, thì phụ huynh nên cảm thấy yên tâm vì đó chỉ là triệu chứng thông thường. Dưới đây là hướng dẫn giúp cha mẹ trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi một cách an toàn và hiệu quả.
Do hệ hô hấp chưa phát triển hoàn chỉnh và sức đề kháng yếu, trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi, rất dễ mắc phải những bệnh liên quan đến đường hô hấp, chẳng hạn như ho khan, ho có đờm và ho gà. Vì lý do đó, các bậc phụ huynh luôn mong muốn tìm ra phương pháp trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi sao cho thích hợp với thể trạng và không ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của bé.
Trẻ dưới 1 tuổi mắc phải ho như thế nào?
Gần như tất cả trẻ em trong năm đầu đời đều trải qua các bệnh hô hấp trên như ho, viêm họng, cảm lạnh, và cúm…
Vào mùa thu đông, trẻ sơ sinh thường ho nhiều hơn. Đây là thời kỳ mà các loại vi khuẩn và nấm có xu hướng phát triển ở Việt Nam, chúng dễ dàng khuếch tán và xâm nhập vào cơ thể yếu ớt của bé.
Nguyên nhân dẫn đến ho ở trẻ dưới 1 tuổi
Rất nhiều bệnh có thể biểu hiện qua triệu chứng ho, vì vậy, nguyên nhân ho có thể xuất phát từ:
Dị ứng
Một trong các nguyên nhân gây ho là do dị ứng, thường xảy ra khi có kích thích ở đường hô hấp. Các yếu tố gây dị ứng có thể là khói bụi, ô nhiễm môi trường, nấm mốc, và phấn hoa. Đôi khi, không khí quá khô hoặc lạnh cũng có thể gây kích thích đau họng.
Dị ứng có thể giảm bớt nếu dùng thuốc kháng histamin. Tránh xa các chất gây dị ứng, giữ ấm cho trẻ và dùng máy tạo độ ẩm nếu nơi sinh sống quá khô.
Nhiễm virus
Với cảm lạnh do virus thông thường, mặc dù các triệu chứng như sốt và chảy nước mũi sẽ hết nhưng ho có thể kéo dài hơn một tuần.
Thường thì ho do nhiễm virus kéo dài, ho khan kéo dài đến hai tháng, do đường thở bị kích thích khi có virus xâm nhập.
Mặc dù ho do virus không dễ điều trị nhanh chóng bằng thuốc và không gây biến chứng, nhưng các triệu chứng khó chịu của nó có thể giảm bằng cách dùng thuốc ho, uống nước ấm, và tránh các chất kích thích cổ họng như thức ăn cay, không khí lạnh.
Viêm xoang
Khi đường hô hấp tạo ra nhiều nhầy hơn cần thiết, chất nhầy thừa chảy từ mũi vào cổ họng, gây viêm xoang và ho do viêm vùng họng.
Viêm xoang thường gây ra triệu chứng phổ biến là hắng giọng liên tục, dẫn đến ho, đặc biệt vào ban đêm. Thực tế, viêm xoang là nguyên nhân phổ biến gây ho kéo dài.
Hen suyễn
Là một bệnh phổi mãn tính, hen suyễn gây ra tình trạng viêm, sưng và thu hẹp đường thở. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai ở mọi lứa tuổi, nhất là từ khi còn nhỏ. Ở Hoa Kỳ, có hơn 25 triệu người mắc hen suyễn, khoảng 7 triệu trong số đó là trẻ em.
Triệu chứng điển hình của hen suyễn là sự tái phát của các triệu chứng như thở khò khè (âm thanh như tiếng huýt sáo khi thở ra), đau ngực, khó thở, và ho. Thường ho xuất hiện vào ban đêm hoặc sáng sớm. Hen suyễn có thể dẫn đến ho có đờm hoặc ho khan.
Các biện pháp trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi
Thay đổi thói quen sinh hoạt, chế độ ăn và giấc ngủ của trẻ
Ho có thể xuất hiện ở trẻ do ảnh hưởng của các yếu tố môi trường. Dưới đây là một vài biện pháp cha mẹ có thể áp dụng để giúp trẻ dưới 1 tuổi giảm ho một cách hiệu quả.
- Đảm bảo trẻ được bú mẹ nhiều hơn: Đối với trẻ dưới 1 tuổi, thường xuyên bú mẹ là cách hữu hiệu nhất. Sữa mẹ giàu dinh dưỡng và kháng thể, giúp nâng cao khả năng miễn dịch của bé trước những tác nhân gây bệnh.
- Khuyến khích trẻ ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đủ là điều kiện để cơ thể được nghỉ ngơi và tự khôi phục. Nếu bé ngủ đủ sẽ giúp củng cố hệ miễn dịch, sửa chữa các tế bào hư tổn và nâng cao khả năng chống bệnh tật. Giấc ngủ là phương pháp đơn giản và an toàn để trị ho ở trẻ nhỏ.
- Dùng nước muối loãng để rửa mũi thường xuyên: Nước muối không chỉ giúp thông mũi bằng cách làm lỏng niêm mạc mà còn hỗ trợ trẻ dễ ăn và dễ ngủ hơn. Nước muối sinh lý sẽ làm sạch lớp vảy cứng trên niêm mạc, loại bỏ dịch nhầy, bụi và tác nhân gây hại. Sử dụng nước muối sinh lý 0,9% là cách hữu ích trong việc làm sạch và tiêu diệt vi khuẩn tại vùng viêm.
- Tắm nước ấm cho trẻ: Hơi nước ấm có tác dụng làm lỏng niêm dịch và thông mũi, làm giảm triệu chứng ho và giúp trẻ dễ thở hơn.
- Nâng cao đầu khi ngủ: Khi bị ngạt mũi, bạn đã bao giờ nâng cao đầu gối khi nằm chưa? Biện pháp này cũng hiệu quả cho trẻ dưới 1 tuổi. Đơn giản chỉ cần sử dụng một chiếc gối mỏng hoặc một chiếc khăn gấp dưới đầu khi trẻ ngủ giúp thở dễ dàng hơn.
- Tăng cường vitamin C để cải thiện miễn dịch cho trẻ: Vitamin C không chỉ giúp cơ thể nâng cao hệ miễn dịch mà còn ngăn ngừa cảm lạnh và nhiễm trùng, đồng thời hỗ trợ tái tạo các tế bào mới và chữa lành vết thương. Vitamin C cũng đóng vai trò bảo vệ cơ thể khỏi tác động của ô nhiễm môi trường. Vì cơ thể không tự tổng hợp được vitamin C, cha mẹ nên bổ sung thông qua thực phẩm như trái cây, cam quýt, rau xanh cho bé ăn dặm.
Phương pháp trị ho cho trẻ theo Đông y
Nhiều phụ huynh hiện đang mong muốn tìm kiếm những phương pháp tự nhiên để chữa ho cho con. Dưới đây là một số mẹo dân gian có thể hữu ích.
- Bài thuốc trị ho cho trẻ bằng tỏi: Với đặc tính kháng viêm và kháng khuẩn, tỏi rất hiệu quả trong việc trị ho do vi khuẩn. Theo Đông y, tỏi có tính nóng giúp chữa ho khan và ho có đờm hiệu quả. Các hoạt chất trong tỏi như allicin và diallyl sulfide cũng đóng góp vào việc tăng sức đề kháng cho cơ thể.
- Trị ho cho trẻ nhỏ bằng nghệ: Theo nhiều nghiên cứu, nghệ tươi chứa nhiều hợp chất như curcumin có tác dụng tuyệt vời trong việc kháng khuẩn và chống viêm. Vì vậy, nghệ đã từ lâu được tin dùng trong chữa trị ho tại nhà.
- Hành tím, hành tây, tỏi, gừng và đường phèn là thuốc chữa ho cho trẻ em: Bài thuốc tự nhiên này kết hợp các thành phần có khả năng làm dịu cơn ho. Cách chế biến đơn giản, nên thường được áp dụng cho các trường hợp ho không đỡ hoặc dai dẳng.
- Trị ho cho trẻ bằng lòng đỏ trứng gà: Không chỉ là món ăn bổ dưỡng, lòng đỏ trứng còn được xem là phương thuốc trị ho hữu ích tại nhà. Thường thì phương pháp này được nhiều người áp dụng, đặc biệt là các đối tượng khó uống thuốc như trẻ nhỏ, người lớn tuổi, phụ nữ có thai.
- Chữa ho ở trẻ với gừng: Với khả năng kháng viêm và kháng khuẩn tự nhiên, gừng thường có mặt trong nhiều bài thuốc để chữa các bệnh hô hấp như ho dai dẳng, ho đờm, viêm họng và viêm thanh quản.
kéo dài, ho dai dẳng.
Tuy nhiên, cần chú ý rằng phụ huynh nên tham khảo ý kiến các chuyên gia trước khi áp dụng bất kỳ bài thuốc dân gian nào cho trẻ bị ho.
Phương pháp Tây y chữa ho cho trẻ
Cha mẹ nên cho trẻ đi khám bác sĩ và sử dụng thuốc trong các trường hợp như:
- Trẻ ho kèm sốt cao khó hạ hoặc kéo dài trên 48 giờ.
- Trẻ thường xuyên trớ, bỏ bú, không ăn uống.
- Trẻ bị tiêu chảy, hoặc gặp tình trạng nôn ra máu.
- Tình trạng ho của bé trở nặng hơn.
Lưu ý khi lựa chọn phương pháp trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi
Nếu tình trạng ho của bé kéo dài trên hai tuần, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức. Ho kéo dài có thể không phải do cảm lạnh, mà có khả năng là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng đáng chú ý. Bên cạnh đó, cha mẹ cần lưu ý đến các điều sau:
- Không tùy tiện sử dụng và lạm dụng thuốc kháng sinh.
- Đảm bảo trẻ được ngủ đủ giấc và có thời gian nghỉ ngơi khi bị cảm và ho.
- Không cho trẻ dưới một tuổi sử dụng mật ong trong bất kỳ trường hợp nào, vì có thể dẫn đến ngộ độc.
- Rửa tay đúng cách và thường xuyên cho cả cha mẹ và trẻ để tránh nhiễm khuẩn.
Với những thông tin mà bài viết mang đến, hi vọng rằng các bậc phụ huynh đã hiểu rõ hơn về cách trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi, giúp phụ huynh chọn lựa phương pháp trị ho Đông y hay ứng dụng Tây y một cách thích hợp và kịp thời.